02 Ağustos 2021, 00:43 | #1 |
Mesneviler
*Divan edebiyatı (klasik edebiyat) nazım biçimidir.
*Divan şiirinde, her beytinin dizeleri kendi arasında uyaklı, aruzun genellikle kısa kalıplarıyla yazılan nazım biçimine ve bu biçimde yazılmış yapıtlara mesnevi denir. *Diğer nazım şekillerindeki kafiye bulma zorluğu, şairleri uzun metinlerde bu şekli kullanmaya teşvik etmiştir. *Yazımı kolay olduğu için uzun hikâyeler mesnevi şeklinde yazılmıştır. *Mesnevilerde savaş, aşk, tarihi olaylar, din ve tasavvuf, şehrin güzellikleri, mizah anlatılır. *Mesnevilerde olay masal havasında anlatılır. *Mesneviler divan edebiyatında, günümüzdeki roman ve hikâyenin yerini tutuyordu. *Masala ve destana yaklaşan özellikleri de vardır. *Beyit sayısı sınırsızdır. *Her beyit kendi arasında kafiyelidir. (aa, bb, cc, dd...) *Aruzun kısa kalıpları ile yazılır. *Mesnevilerde konu birliği esastır. Beyitler arasında konu birliği vardır. *İran edebiyatında ortaya çıkmıştır. *Türk ve İslam edebiyatında yaygın olarak kullanılmıştır. *Türk Edebiyatında bilinen ilk mesnevi Kutadgu Bilig’dir. *Halk hikâyelerinden farkları; sadece şiir şeklinde yazılması ve söyleyeninin belli olmasıdır. *Beş mesnevinin bir araya gelmesiyle “hamse” oluşur. *Bir mesnevide genellikle şu bölümler bulunur: Besmele Dibâce: Mesnevinin önsözüdür. Manzum veya mensur olabilir. Tevhid: Allah'ın birliği ve bütünlüğü anlatılır. Münacaat: Allah'a yalvarış ve yakarışlarda bulunulur. Naat: Hz. Muhammed övülür. Miraciye: Miraç olayı anlatılır. Medh-i Çihar-yâr-i Güzîn: Genellikle dört halife övülür. Dört halife dışında devrin büyükleri de övülebilir. Medhiye: Yapıtın sunulacağı kişiye övgüler bulunur. Sebeb-i Telif: Mesnevinin yazılış nedeni belirtilir. Âğâz-ı Dâstan: Mesnevinin asıl konusunun bulunduğu bölümdür. Hatime: Mesnevinin bittiğini belirten bölümdür. *Mesneviler konularına göre şöyle sınıflandırılabilir: -Destanlar, savaş ve kahramanlık konularını işleyen mesneviler: İskendername (Ahmedi), Şehname (Firdevsi) -Aşk: Vamık u Azra, Hüsrev ü Şirin (Şeyhi), Leyla ve Mecnun (Fuzûlî), Cemşid ü Hurşid (Ahmedi), Gül ü Bülbül -Dini ve tasavvufi konulu mesneviler: Vesiletü'n-Necat / Mevlid (Süleyman Çelebi), Hüsn ü Aşk (Şeyh Galib), Garipname (Âşık Paşa) -Ahlaki konulu didaktik mesneviler: Hayriyye, Hayrabad (Nabi), Kutadgu Bilig (Yusuf Has Hacib), Risaletü’n Nushiye (Yunus Emre) -Şehirleri anlatan mesneviler: Şehrengiz-i Bursa (Lamiî), Hubanname (Enderunlu Fazıl) -Eğlence ve düğünleri anlatan mesneviler: Surname (Vehbi) -Mizahi ya da eleştirel mesneviler: Harname (Şeyhi) MEVLANA / SULTAN VELED / AHMET FAKİH / ŞEYYAD HAMZA / EŞREFOĞLU RUMİ AHMEDÎ / GÜLŞEHRİ / HOCA MESUD / ŞEYHİ / FUZULİ / SÜLEYMAN ÇELEBİ ŞEYH GALİB / AŞIK PAŞA / NABİ / YUNUS EMRE / ENDERUNLU FAZIL Mesnevi Örneği: Duyup ol berk-i sâmân ya'nî Leylî Gazabnâk eylemiş Kays'a tecellî Demiş etdünse feryadı ferâmûş Gerekmez bana artık gûş u mengûş (Şeyh Galib) YÜZYILLARA GÖRE MESNEVİLER: 11. YÜZYIL Kutadgu Bilig (Yusuf Has Hacip) 13. YÜZYIL Mesnevi (Mevlana) Riselatü'n-Nushiye (Yunus Emre) 14. YÜZYIL İskendername, Cemşid u Hurşid, Tervihü'i-Ervah, Esrarname, Mirkatü'l-Edeb (Ahmedi) Garipname (Âşık Paşa) Menakıbü'l-Arifin (Eflaki) Kıssa-i Yusuf (Erzurumlu Mustafa Darir) Mantıku't-Tayr (Gülşehri) Süheyl ü Nevbahar (Hoca Mesud) Hurşidname (Şeyhoğlu Mustafa) Yusuf u Züleyha, Destan-ı Sultan Mehmed (Şeyyad Hamza) 15. YÜZYIL *Çengname (Ahmed-i Dai) *Vesîletü'n Necât (Süleyman Çelebi) *Hayret’ül Ebrar, Hikâye-i Behram u Gur, İskendername, Lisanü’t-Tayr (Ali Şir Nevai) *Hüsrev ü Şirin, Harname (Şeyhi) *Cemşid u Hurşid (Cem Sultan) *Leyla ile Mecnun, Yusuf u Züleyha, Mevlid, Kıyafetname, Tuhfetü'l-Uşşak (Hamdullah Hamdi) *Mesnevi-i Kebire-i Manevi (İbrahim Gülşenî) *Muhammediye (Yazıcıoğlu Muhammed) 16. YÜZYIL *Vamık u Azra, Şem ü Pervane, Bursa Şehrengizi (Lami) *Beng ü Bade, Leyla vü Mecnun, Sohbetü’l-Esmar (Fuzûlî) *Gencine-i Raz, Gülşen-i Envar, Kitab-ı Usul, Şah u Geda, Yusuf u Züleyha, Edirne Şehrengizi, İstanbul Şehrengizi (Taşlıcalı Yahya) *Hilye (Hakani) *Hüma ve Hümayun, Gül ü Bülbül (Kara Fazlı) *Hevesname (Cafer Çelebi) *Edirne Şehrengizi (Mesihî) *Şem u Pervane, Ahmed u Mahmud, Edirne Şehrengizi (Zâti) 17. YÜZYIL *Sakiname, Alemnüma, Sohbetü’l- Ebkar, Heft-Han, Hilyetü’l-Efkar, Nefhatü’l-Ezhar (Nev’izade Ata’i) *Hayriye, Hayrabad, Surname (Nabi) *Zafername, Berbername, Edhem ü Hüma, Derename (Sabit) *Şah u Derviş (Beyanî) *Hasb-ı hâl (Güftî) *Edirne Şehrengizi (Neşatî) *Teşrifatü'ş-Şuara (Edirneli Güfti) 18. YÜZYIL *Hüsn ü Aşk (Şeyh Galip) *Tuhfe ve Nuhbe, Lutfiyye (Sümbülzade Vehbi) *Hubanname, Zenanname, Defter-i Aşk (Enderunlu Fazıl) 19. YÜZYIL *Mihnet-i Keşan, Gülşen-i Aşk (Keçecizade İzzet Molla) *Harabat Mukaddimesi (Ziya Paşa)
________________
El Haset Min-El Mahrum
Kötü Niyetle İyi Murada Varılmaz ! ! ! |
|
|
Şu anda bu konuyu görüntüleyen etkin kullanıcılar: 1 (0 üye ve 1 ziyaretçi) | |
|
|