Hiperkapni veya solunum asidozunun tedavisi altta yatan nedene bagli olarak degismektedir. Hipoventilasyon belirtileri diger ciddi saglik durumlarinin semptomlarina benzer olmaktadir, bu yuzden kisi bunlari yasarsa tibbi yardim almasi cok onemlidir. Doktorun onerebilecegi bazi tedaviler bulunmaktadir ve bunlar asagidaki gibidir:

Havalandirma (Solunum Yardimi)
Havalandirma veya yardimli solunum, hiperkapniden kaynaklanan solunum yetmezligi icin standart yonetim yontemidir. Invaziv olmayan ventilasyon, yapay hava yolu yerlestirmek yerine maske veya benzer bir cihaz kullanarak solunum destegini ifade eden birincil stratejidir. Siddetli KOAH ve kronik hiperkapnisi olan yaklasIk 200 hastayi iceren randomize kontrollu bir calismada, standart bir tedaviye ventilasyon (bir yuz maskesi yoluyla solunum destekli) eklenmesi, ozellikle hiperkapniyi azaltmak icin kullanildiginda sagkalim oranini artirmistir. Bu tip ventilasyon hiperkapni ile solunum yetmezligi olan hastalarda olumun azaltilmasinda ozellikle etkili oldugu bildirilmistir.
Bir vaka calismasinda, mekanik solunum destegi, hiperkapniye yatirildiktan sonra ALS ve solunum yetmezligi olan bir hastaya yardimci olmustur. Amerikan Noroloji Akademisi tarafindan saglanan ALS tedavisi icin kilavuzlar ayrica tedavi yontemi olarak ventilasyon ile solunum desteginin kullanilmasini onermektedir. Ilacin neden oldugu hiperkapnisi olan bir erkekte, muhtemelen opioid asiri doz nedeniyle hastaneye kaldirilmis, invaziv olmayan pozitif basincli ventilasyon hiperkapniyi azaltmistir. Tedavi, opioid doz asimini tersine cevirmek icin bir nalokson dozu ile eslestirilmistir.



Oksijen Terapisi
Oksijen tedavisi genellikle kandaki dusuk oksijeni arttirmak icin kullanilmaktadir. KOAH hastalarinda hiperkapninin gozden gecirilmesinde, doktorlar hiperkapniyi onlemek icin dikkatle olculen oksijen tedavisini tavsiye etmektedirler. KOAH gibi akciger hastaliklari solunum kontrol merkezinde sorunlara neden olmaktadir, bu nedenle hiperkapni bu hastalarda oksijen tedavisinden kaynaklanmaktadir. Uzun sureli oksijen tedavisi alan yaklasIk 4500 KOAH hastasi uzerinde yapilan bir calismada, hiperkapni onemli olcude artmis olum riski ile iliskili olmadigi bildirilmistir. Aslinda, bazi kanitlar uzun sureli oksijen tedavisinin hiperkapninin KOAH uzerindeki olumsuz etkilerini azaltabilecegini dusundurmektedir.

Ilac
Bazi KOAH hastalarinda ventilasyon uygulanabilir bir secenek degildir. Bazi ilaclar hiperkapniden kaynaklanan solunum yetmezliginin tedavisine yardimci olmaktadir ve bunlar asagidaki gibidir:
• Zaturre veya diger solunum yolu enfeksiyonlarini tedavi etmek icin antibiyotik gerekmektedir
• Hava yollarini acmak ve nefes almayi kolaylastirmak icin bronkodilatorler recete edilmektedir
• Kortikosteroidler hava yolu inflamasyonunu azaltmaktadir
• Asetazolamid nefes almayi kolaylastirmaktadir
Asetazolamid, hafif solunum metabolik asidozuna neden olmaktadir ve bu da hava solunumu vucut miktarini arttirmaktadir. Diuretik ya da steroid tedavisine bagli hiperkapnili 45 hastanin bir calismasinda, diuretik / steroid tedavisi kesildikten sonra asetazolamid CO2’su dusurulmustur. Asetazolamide benzer sekilde hareket eden diger ilaclar da bir secenek olmaktadir. Oral olarak alinan Modafinil, solunumu uyarmaktadir ve hiperkapniyi azaltmaktadir, ancak bu endikasyon icin etkinligi dogru bir sekilde arastirilmamistir.

Hiperkapniye Tamamlayici Yaklasimlar
Hiperkapni ciddi semptomlara neden olmaktadir ve acil tibbi tedavi gerekmektedir. Bazi stratejiler sadece doktor hiperkapninin kesin nedenini dogruladiysa ve kisi yeterli tedavi aliyorsa kullanilmalidir. Belirtilen tamamlayici yaklasimlarin hicbiri, doktorun onerdigi seyin yerine asla yapilmamalidir. Ayrica, burada listelenen yaklasimlardan bazilari ve ozellikle diyet mudahaleleri insan calismalarindan yeterli kanit bulunmamaktadir. Uygulanabilecek bazi stratejiler asagidaki gibidir:
1) Sigarayi birakmak
Sigara icenler hiperkapniye yol acabilecek normal havadan yaklasIk 350 kat daha fazla karbondioksite maruz kalmakta ve solumaktadirlar. Ek olarak, nikotin beynin solunum uzerindeki kontrolune mudahale ederek hiperkapniyi kotulestirmektedir. Bununla birlikte hiperkapniyi azaltmak icin sigara birakilmalidir. Genel olarak duman maruziyeti sinirlanmalidir, ayrica sigara dumanina pasif maruziyet bile hiperkapniyi artirmaktadir. 70 bebegi kapsayan gozlemsel bir calismada, sigara icen annelerin bebekleri hiperkapniye daha duyarli oldugu bulunmustur. KOAH ve hiperkapnili hastalarla yapilan bir baska calismada sigara kullanimi sag kalimi azaltmistir.
2) Kilo vermek
Obezite hiperkapniyi kotulestirmektedir. Kisi obezse hiperkapniyi ve genel sagligi potansiyel olarak iyilestirmenin bir yolu kilo vermektir. Uyku apnesi ve hiperkapnisi olan obez hastalar uzerinde yapilan bir calisma, kilo kaybinin potansiyel olarak hiperkapniyi azaltabilecegini one surmustur.
3) Diyet
Saglikli, besin acisindan yogun, kalorisi dengeli bir diyet tuketilmelidir. Uygulama gereken en iyi yaklasim hakkinda doktorla ve beslenme uzmaniyla gorusulmelidir. Diyet uygulamasi ile ilgili bazi bilgiler asagidaki gibidir:
Diyet kalsiyumunun azalmasi
Gecerli bir klinik kanit bu yaklasimi desteklememektedir. Artan karbondioksit inhalasyonunun bir sonucu olarak hiperkapni, bobrek taslarinin onde gelen nedeni olan idrarda (hiperkalsiuri) artan kalsiyuma neden olmaktadir. 4 saglikli erkek gonulluden olusan kucuk bir calismanin yazarlari, cevreden artan karbondioksit inhalasyonunun, kemik sagligi icin herhangi bir saglik faydasi olmadan vucutta daha fazla kalsiyumun kalmasina yol actigini varsaymistir. Bu tartismalidir ve daha buyuk calismalarda henuz dogrulanmamistir. Bu deneysel durusu dayanarak, yuksek CO2’ye maruz kalan kisiler ortaminda duzeylerini daha dusuk kalsiyum gidalar tuketmelidir. Bununla birlikte, dusuk kalsiyum diyetinin hiperkapni uzerindeki etkisi bilinmemektedir. Dusuk kalsiyum gidalarinin bazi saglikli ornekleri arasinda tavuk, patlican, elma, pancar, uzum, ananas, cilek, kavun ve kuskonmaz bulunmaktadir. Ote yandan, yuksek kalsiyumlu gidalar sut urunleri, tahillar, baklagiller ve ettir.
Azalan oksalatlar
Bu yaklasimi destekleyecek klinik kanitlar bulunmamaktadir. Bilim adamlari hiperkapninin bobrek hucrelerinin hayatta kalmasini azaltip azaltamayacagini ve bobrek hucrelerindeki kalsiyum oksalat taslarindan bobrek tasi olusumunu kotulestirip kotulestirmeyecegini arastirmaktadir. Bununla birlikte, diyet oksalatlarinin dusurulmesinin veya bobreklerin kalsiyum oksalat taslari veya hiperkapni uzerinde antodoks olarak detoksa yardimci olan yiyeceklerin artirilmasinin etkisi bilinmemektedir. Bobreklerin detoksifiye edilmesine yardimci oldugu iddia edilen bazi yiyecekler arasinda kuskonmaz, kavun ve maydanoz bulunmaktadir. Oksalat bakimindan zengin bazi gidalar yaprakli yesillikler, sebzeler, meyveler, kakao, findik ve tohumlari icermektedir.

Hiperkapninin Potansiyel Faydalari Var midir?
Cok sayida zararin yani sira, bazi bozukluklar icin hiperkapninin potansiyel faydalari da arastirilmaktadir. Akciger ameliyati geciren hiperkapnisi olmayan 50 hastanin bir calismasinda (SB-RT), ventilasyon sirasinda karbondioksiti solumaktan gecici hiperkapni, enflamatuar hucre sayisini azaltarak enflamasyonu azaltmistir. Ameliyat sirasinda bazi hastalarda artmis kalp hizi ve kan basinci disinda onemli bir yan etki gorulmemistir. Hiperkapni, cesitli sican calismalarinda erken evrelerde sepsis ve pnomoninin neden oldugu akciger yaralanmalarini azaltmistir. Bununla birlikte, uzun bir sure boyunca hiperkapni, bagisIklik sistemini baskilayarak akciger yaralanmalarini da kotulestirmektedir. Ayrica kiperkapni cilt nakli ile yapilan bir fare calismasinda iltihabi azaltmistir. Havada daha yuksek konsantrasyonlarda karbondioksite maruz kalan fareler, uyumsuz cilt nakli aldiktan sonra hayatta kalma oranini arttirmistir. Bilim adamlari ayrica hipokapninin hucrelerdeki akciger yaralanmalarini azaltip azaltmadigini arastirmaktadirlar, ancak iyilesme surecini yavasliyor gibi gorunmektedir.



alıntı