PTFE (Yapismaz Tavalar) Malzemeler Ile Ilgili Bilinmesi Gerekenler

**CeReN** · 10 Aralık 2021, 10:35

Sicak servis edilen bir omlet herkes tarafindan zevk ve afiyetle yenir. Bunun yaninda tavaya yapisan ve yanik yumurta cok omlet seven biri tarafindan bile ragbet gormez. Pisirme konusunda cok fazla tecrubesi olmayan veya beceriksiz birinin bile kaliteli, kaygan ve yapismaz PTFE malzemeden yapilmis teflon tava ile bir guzel yemekler yapabilir.
PFTE malzemeler dogada bulunmaz veya dogal olusmaz, ozel olarak bir kimya tesisinde yapilmasi gerekir. Kesfi harika bir tesaduftur ve 1930’larda meydana gelen bir laboratuvar kazasi sonrasi gelistirilmistir. O zamandan beri PTFE, su gecirmez giysilerden Ay’a yolculukta giyilen uzay giysilerine, kol-bacak gibi kaybedilen organlar icin hazirlanan protez vucut parcalarina ve stadyum catilarina kadar pek cok alanda kullanilmaktadir.

Yiyecekler Neden Tavaya Yapisir?
Yumurtayi tavaya yapistiran nedir? Bir tava alinmasinin uzerinden uzun zaman gecmisse muhtemelen bir bulasIk makinesi veya ovma fircasiyla yuzlerce kez yikanmistir. Metal yuzeyi her temizlediginizde hafifce cizersiniz. Cizikler yuzeyi daha puruzlu hale getirir ve ironik bir sekilde yumurtalarin yuzeye yapismasini daha da kolaylastirir. Tavayi ne kadar cok fircalarsaniz, bir dahaki sefere o kadar cok fircalamaniz gerekecegini soylemek muhtemelen dogrudur. Bu korkunc bir kisir dongudur!
Yumurtanin puruzlu bir yuzeye yapismasi neden daha kolaydir? Sorusunu bir ornekle aciklamak gerekirse su sekilde anlatilabilir. Kendinizi bir ucurumun dikey yuzune dogru tirmanan bir kaya tirmaniscisi olarak dusunun. Duz yukari tirmanmayi mumkun kilan bu kayalardaki cizikler, tumsekler ve deliklerdir. Ucurum tamamen puruzsuz olsaydi, tirmanmak imkansiz olurdu. Yumurtanin teflon tavaya yapismamasindaki mantikta boyledir. Tavada ne kadar cok cizik ve asinma varsa yumurtanin yapisma riski o kadar artar.

Neden Her Sey Tavaya Yapismaz?
PTFE (Yapismaz Tavalar) Malzemeler Ile Ilgili Bilinmesi GerekenlerPTFE’nin “yapismaz” oldugunu soyledigimizde, gercekten PTFE ile onunla temas eden herhangi bir sey arasinda cok az surtunme oldugunu kastedilmektedir. Peki bu nasil saglanir? PTFE’nin tam adi politetrafloroetilendir ve bu, molekullerinin birbirine bagli inanilmaz derecede uzun bir atom dizisinden yapildigi anlamina gelen plastik bir polimerdir. Aslinda, PTFE’de sadece iki tur atom vardir: bunlar karbon ve flor’dur. Karbon atomlari bir tur merkezi omurga olusturur ve flor atomlari bunun uzerine her iki taraftan su sekilde baglanmistir:
PTFE, kimyanin ice donuk bir esdegeridir. Kendi yapisinda olanlari sever ama diger molekulleri pek sevmez. Bir suru PTFE molekulu bir araya getirildiginde spagetti gibi topaklanip birbirine yapisirlar. Bunu fizik acisindan aciklamak gerekirse, aralarinda guclu birlestirici kuvvetler oldugunu anlamina gelir. Bir yagmur damlasinin bir cam bolmeye yapistigini, bir ucurumdaki tirmanici gibi havada asili kaldigini gordugunuzde, gordugunuz sey hareket halindeki birlesIk guclerdir. Suyun icinde, molekullerini bir damla sekline dogru ceken guclu bir cekim kuvveti vardir. Ama ayni zamanda baska bir tur guc de gorulmektedir.
Su molekullerini camdaki molekullere tutan yapiskan kuvvetler vardir. Bunlara van der Waals kuvvetleri denir. Bu kuvvet, adini onlari kesfeden (ve bu surecte kendisine bir Nobel Odulu kazanan) Hollandali fizikci Johannes Diderik van der Waals’tan (1837–1923) almistir. Mikroskobik olcekte, surtunmeye neden olan van der Waals kuvvetleridir ve su molekullerinin bardaga yapismasina yardim eden gorunmez derecede kucuk parmaklardan(damarlasma) olusan bir topluk seklindedir. Van der Waals kuvvetleri boyledir.
PTFE’de kohezyon kuvvetleri gucludur, ancak PTFE polimer molekulleri ve bunlarla temas eden herhangi bir sey arasinda neredeyse hic yapiskan, van der Waals kuvveti yoktur. Yapismaz bir tavaya tek bir damla su koymayi denendiginde ve tava dikey olarak cevrildiginde boylece damla bir ucurumdaki tirmanici gibi tutunmaya calisir.
Peki bu su orada ne kadar kaliyor? Su tavada hicbir zaman tutunamaz. Yuzeye yapisamaz cunku suyun agirligi surtunme, van der Waals kuvvetlerinden kat kat daha fazladir. Bu nedenle damla hemen tavanin dibine akar. Ve camdan dusen bir yagmur damlasi gibi tavaya bulasmadigi yani tutunmadigi gorulur.

Teflonun Tavaya Yapismasini Saglayan Nedir?
Yapismaz bir kizartma tavasi yapmak istiyorsaniz ve bir elinizde yuvarlak metal bir parca ve digerinde bir parca kaygan PTFE varsa, ikisinin birbirine yapismasini nasil saglarsiniz? Kisaca bu soru yapismaz yuzeyin tavaya yapismasini nasil saglarsiniz? Seklindedir. Bu sorunun cevabi tavayi kumla patlatarak baslamak icin super puruzlu hale getirmeniz gerektigi anlamina gelir. Tava asiri derecede puruzluyse, PTFE ona bir ucurumun yuzune tutunan bir kaya tirmanicisi gibi baglanacaktir. Daha sonra tavayi cok sicak bir firinda pisirirsiniz ve PTFE kendisini kalici olarak alttaki metale kilitler.

Yapismaz Tavalar Nasil Yapilir?
Teflon kaplamali aluminyum tavalar icin bir islem 1960’larda Atlas Copco tarafindan patentlenmistir ve islem asamalari su sekildedir;
Iki asamali guc puskurtmeli yikama ve durulama: Kaplamasiz aluminyum tavalara (“aluminyum bosluklar”) yuksek basincli bir hortum kullanilarak hafif bir alkali temizleyici puskurtulur, ardindan tekrar yuksek basincli sicak su puskurtulur. Bu ilk adim, yagi ve kiri ortadan kaldirir, boylece bosluklar tamamen temiz ve puskurtmeye hazir hale gelir.
Durulama ve kurulama: Bosluklar sicak suyla durulanir ve herhangi bir iz olusmasini onlemek icin havada kurutulur.
Kum puskurtme: Sert, keskin demir kum, yuzeyini puruzlendirmek icin aluminyum boyunca puskurtulur ve onu esit bir sekilde dagitmak icin bir santrifuj kullanilir .
Hava puskurtme: Bu adim, gevsek kumlari giderir.
Yikama ve durulama: Bu adim, ayni hafif alkali temizleyicinin kullanildigi ilk iki asamali temizleme islemine (asama 1) cok benzer ve ardindan sicak suyla durulanir.
Deoksidasyon temizligi: Asitler ve diger temizlik maddeleri, aluminyumun parlak ve parlak gorunumunu geri kazandirir.
Kurutma ve teflon kaplama: Bosluklar kuruduktan sonra, puskurterek, fircalayarak veya yuzeylerine akitarak Teflon ile kaplanir, ardindan havayla kurutulur.
Sinterleme: Teflon kaplama, yaklasIk bes dakika boyunca yaklasIk 370–385°C (700–725°F) sicaklikta tava uzerinde pisirilir.
Cesitli alternatif yontemler vardir (ornegin, 1960 ve 1961’de Collette Gregoire ve 1963’te Reynolds Metals Co tarafindan patentlenmistir ), ancak kaplanacak metale fiziksel (patlatma ile), kimyasal (asit ile) veya ikisi birden.

PTFE Ne Icin Kullanilir?
PTFE sadece kizartma tavalarinda kullanilma, her turlu farkli alanlarda kullanilabilir bir malzemedir. Dunyanin en buyuk kubbe binasi Millenium Dome’u (simdi O2 Arena olarak adlandirilir), yagmuru uzak tutmak icin PTFE kapli fiberglastan yapilmis devasa beyaz bir cadir catiya sahiptir. PTFE ayrica, yapay eklemin bir PTFE soketi icinde zahmetsizce donen guclu ve hafif bir titanyum veya celik bilyeden yapildigi yedek kalcalar gibi biyonik vucut parcalarinda da kullanilir.
Giysi kumaslari, yagi, gresi ve lekeleri uzak tutmak icin genellikle PTFE bazli bir leke tutmaz ile islenir. PTFE plastik oldugu icin suyu iter, bu nedenle onu genellikle semsiyelerde ve islak hava giysilerinde bu maddeden bulunur. Yumusak tekstillerde ise yarayan sey, sert binalarda da ise yarar; PTFE katki maddeleri ayrica silinerek temizlenen boyalarda ve ahsap bakim urunlerinde de kullanilmaktadir.
PTFE (Yapismaz Tavalar) Malzemeler Ile Ilgili Bilinmesi GerekenlerBircok kisi PTFE’nin 1960’larin Apollo uzay programinin bir parcasi olarak icat edildigini dusunmektedir, ancak aslinda 1938’e kadar uzanmaktadir. DuPont kimyager Roy Plunkett’in (1910–1944) buzdolabinda yaptigi bir deneyde tamamen kazara bir miktar PTFE icat etmistir cunku istedigi kimyasallar farkli etkilesimlerde bulunmustur. DuPont’un dedigi gibi yapismaz “Teflon®”, 1940’lara ve 1950’lere kadar gercekten dusuk surtunmeli bir kaplama olarak ortaya cikmamistir.
1960’larda NASA’nin uzay bilimcileri tarafindan kullanilan ise isiya karsi yuksek dirence sahip olan PTFE, diger kimyasallarla reaksiyona girmeyen ve asinmaya neden olmayacak kadar kaygan bir madde olan uzay giysileri icinde kullanmak icin mukemmel bir koruyucu malzemedir. Boylece uzay programindan bir yan urun olarak PTFE efsanesi dogmustur. Ancak gercek su ki, PTFE astronotlar Ay’in henuz herhangi bir yerine gitmeden 30 yil once icat edilmistir!

ALİNTİ ~

10 Aralık 2021, 10:35	#1
CeReN Webmaster	PTFE (Yapismaz Tavalar) Malzemeler Ile Ilgili Bilinmesi Gerekenler Sicak servis edilen bir omlet herkes tarafindan zevk ve afiyetle yenir. Bunun yaninda tavaya yapisan ve yanik yumurta cok omlet seven biri tarafindan bile ragbet gormez. Pisirme konusunda cok fazla tecrubesi olmayan veya beceriksiz birinin bile kaliteli, kaygan ve yapismaz PTFE malzemeden yapilmis teflon tava ile bir guzel yemekler yapabilir. PFTE malzemeler dogada bulunmaz veya dogal olusmaz, ozel olarak bir kimya tesisinde yapilmasi gerekir. Kesfi harika bir tesaduftur ve 1930’larda meydana gelen bir laboratuvar kazasi sonrasi gelistirilmistir. O zamandan beri PTFE, su gecirmez giysilerden Ay’a yolculukta giyilen uzay giysilerine, kol-bacak gibi kaybedilen organlar icin hazirlanan protez vucut parcalarina ve stadyum catilarina kadar pek cok alanda kullanilmaktadir. Yiyecekler Neden Tavaya Yapisir? Yumurtayi tavaya yapistiran nedir? Bir tava alinmasinin uzerinden uzun zaman gecmisse muhtemelen bir bulasIk makinesi veya ovma fircasiyla yuzlerce kez yikanmistir. Metal yuzeyi her temizlediginizde hafifce cizersiniz. Cizikler yuzeyi daha puruzlu hale getirir ve ironik bir sekilde yumurtalarin yuzeye yapismasini daha da kolaylastirir. Tavayi ne kadar cok fircalarsaniz, bir dahaki sefere o kadar cok fircalamaniz gerekecegini soylemek muhtemelen dogrudur. Bu korkunc bir kisir dongudur! Yumurtanin puruzlu bir yuzeye yapismasi neden daha kolaydir? Sorusunu bir ornekle aciklamak gerekirse su sekilde anlatilabilir. Kendinizi bir ucurumun dikey yuzune dogru tirmanan bir kaya tirmaniscisi olarak dusunun. Duz yukari tirmanmayi mumkun kilan bu kayalardaki cizikler, tumsekler ve deliklerdir. Ucurum tamamen puruzsuz olsaydi, tirmanmak imkansiz olurdu. Yumurtanin teflon tavaya yapismamasindaki mantikta boyledir. Tavada ne kadar cok cizik ve asinma varsa yumurtanin yapisma riski o kadar artar. Neden Her Sey Tavaya Yapismaz? PTFE (Yapismaz Tavalar) Malzemeler Ile Ilgili Bilinmesi GerekenlerPTFE’nin “yapismaz” oldugunu soyledigimizde, gercekten PTFE ile onunla temas eden herhangi bir sey arasinda cok az surtunme oldugunu kastedilmektedir. Peki bu nasil saglanir? PTFE’nin tam adi politetrafloroetilendir ve bu, molekullerinin birbirine bagli inanilmaz derecede uzun bir atom dizisinden yapildigi anlamina gelen plastik bir polimerdir. Aslinda, PTFE’de sadece iki tur atom vardir: bunlar karbon ve flor’dur. Karbon atomlari bir tur merkezi omurga olusturur ve flor atomlari bunun uzerine her iki taraftan su sekilde baglanmistir: PTFE, kimyanin ice donuk bir esdegeridir. Kendi yapisinda olanlari sever ama diger molekulleri pek sevmez. Bir suru PTFE molekulu bir araya getirildiginde spagetti gibi topaklanip birbirine yapisirlar. Bunu fizik acisindan aciklamak gerekirse, aralarinda guclu birlestirici kuvvetler oldugunu anlamina gelir. Bir yagmur damlasinin bir cam bolmeye yapistigini, bir ucurumdaki tirmanici gibi havada asili kaldigini gordugunuzde, gordugunuz sey hareket halindeki birlesIk guclerdir. Suyun icinde, molekullerini bir damla sekline dogru ceken guclu bir cekim kuvveti vardir. Ama ayni zamanda baska bir tur guc de gorulmektedir. Su molekullerini camdaki molekullere tutan yapiskan kuvvetler vardir. Bunlara van der Waals kuvvetleri denir. Bu kuvvet, adini onlari kesfeden (ve bu surecte kendisine bir Nobel Odulu kazanan) Hollandali fizikci Johannes Diderik van der Waals’tan (1837–1923) almistir. Mikroskobik olcekte, surtunmeye neden olan van der Waals kuvvetleridir ve su molekullerinin bardaga yapismasina yardim eden gorunmez derecede kucuk parmaklardan(damarlasma) olusan bir topluk seklindedir. Van der Waals kuvvetleri boyledir. PTFE’de kohezyon kuvvetleri gucludur, ancak PTFE polimer molekulleri ve bunlarla temas eden herhangi bir sey arasinda neredeyse hic yapiskan, van der Waals kuvveti yoktur. Yapismaz bir tavaya tek bir damla su koymayi denendiginde ve tava dikey olarak cevrildiginde boylece damla bir ucurumdaki tirmanici gibi tutunmaya calisir. Peki bu su orada ne kadar kaliyor? Su tavada hicbir zaman tutunamaz. Yuzeye yapisamaz cunku suyun agirligi surtunme, van der Waals kuvvetlerinden kat kat daha fazladir. Bu nedenle damla hemen tavanin dibine akar. Ve camdan dusen bir yagmur damlasi gibi tavaya bulasmadigi yani tutunmadigi gorulur. Teflonun Tavaya Yapismasini Saglayan Nedir? Yapismaz bir kizartma tavasi yapmak istiyorsaniz ve bir elinizde yuvarlak metal bir parca ve digerinde bir parca kaygan PTFE varsa, ikisinin birbirine yapismasini nasil saglarsiniz? Kisaca bu soru yapismaz yuzeyin tavaya yapismasini nasil saglarsiniz? Seklindedir. Bu sorunun cevabi tavayi kumla patlatarak baslamak icin super puruzlu hale getirmeniz gerektigi anlamina gelir. Tava asiri derecede puruzluyse, PTFE ona bir ucurumun yuzune tutunan bir kaya tirmanicisi gibi baglanacaktir. Daha sonra tavayi cok sicak bir firinda pisirirsiniz ve PTFE kendisini kalici olarak alttaki metale kilitler. Yapismaz Tavalar Nasil Yapilir? Teflon kaplamali aluminyum tavalar icin bir islem 1960’larda Atlas Copco tarafindan patentlenmistir ve islem asamalari su sekildedir; Iki asamali guc puskurtmeli yikama ve durulama: Kaplamasiz aluminyum tavalara (“aluminyum bosluklar”) yuksek basincli bir hortum kullanilarak hafif bir alkali temizleyici puskurtulur, ardindan tekrar yuksek basincli sicak su puskurtulur. Bu ilk adim, yagi ve kiri ortadan kaldirir, boylece bosluklar tamamen temiz ve puskurtmeye hazir hale gelir. Durulama ve kurulama: Bosluklar sicak suyla durulanir ve herhangi bir iz olusmasini onlemek icin havada kurutulur. Kum puskurtme: Sert, keskin demir kum, yuzeyini puruzlendirmek icin aluminyum boyunca puskurtulur ve onu esit bir sekilde dagitmak icin bir santrifuj kullanilir . Hava puskurtme: Bu adim, gevsek kumlari giderir. Yikama ve durulama: Bu adim, ayni hafif alkali temizleyicinin kullanildigi ilk iki asamali temizleme islemine (asama 1) cok benzer ve ardindan sicak suyla durulanir. Deoksidasyon temizligi: Asitler ve diger temizlik maddeleri, aluminyumun parlak ve parlak gorunumunu geri kazandirir. Kurutma ve teflon kaplama: Bosluklar kuruduktan sonra, puskurterek, fircalayarak veya yuzeylerine akitarak Teflon ile kaplanir, ardindan havayla kurutulur. Sinterleme: Teflon kaplama, yaklasIk bes dakika boyunca yaklasIk 370–385°C (700–725°F) sicaklikta tava uzerinde pisirilir. Cesitli alternatif yontemler vardir (ornegin, 1960 ve 1961’de Collette Gregoire ve 1963’te Reynolds Metals Co tarafindan patentlenmistir ), ancak kaplanacak metale fiziksel (patlatma ile), kimyasal (asit ile) veya ikisi birden. PTFE Ne Icin Kullanilir? PTFE sadece kizartma tavalarinda kullanilma, her turlu farkli alanlarda kullanilabilir bir malzemedir. Dunyanin en buyuk kubbe binasi Millenium Dome’u (simdi O2 Arena olarak adlandirilir), yagmuru uzak tutmak icin PTFE kapli fiberglastan yapilmis devasa beyaz bir cadir catiya sahiptir. PTFE ayrica, yapay eklemin bir PTFE soketi icinde zahmetsizce donen guclu ve hafif bir titanyum veya celik bilyeden yapildigi yedek kalcalar gibi biyonik vucut parcalarinda da kullanilir. Giysi kumaslari, yagi, gresi ve lekeleri uzak tutmak icin genellikle PTFE bazli bir leke tutmaz ile islenir. PTFE plastik oldugu icin suyu iter, bu nedenle onu genellikle semsiyelerde ve islak hava giysilerinde bu maddeden bulunur. Yumusak tekstillerde ise yarayan sey, sert binalarda da ise yarar; PTFE katki maddeleri ayrica silinerek temizlenen boyalarda ve ahsap bakim urunlerinde de kullanilmaktadir. PTFE (Yapismaz Tavalar) Malzemeler Ile Ilgili Bilinmesi GerekenlerBircok kisi PTFE’nin 1960’larin Apollo uzay programinin bir parcasi olarak icat edildigini dusunmektedir, ancak aslinda 1938’e kadar uzanmaktadir. DuPont kimyager Roy Plunkett’in (1910–1944) buzdolabinda yaptigi bir deneyde tamamen kazara bir miktar PTFE icat etmistir cunku istedigi kimyasallar farkli etkilesimlerde bulunmustur. DuPont’un dedigi gibi yapismaz “Teflon®”, 1940’lara ve 1950’lere kadar gercekten dusuk surtunmeli bir kaplama olarak ortaya cikmamistir. 1960’larda NASA’nin uzay bilimcileri tarafindan kullanilan ise isiya karsi yuksek dirence sahip olan PTFE, diger kimyasallarla reaksiyona girmeyen ve asinmaya neden olmayacak kadar kaygan bir madde olan uzay giysileri icinde kullanmak icin mukemmel bir koruyucu malzemedir. Boylece uzay programindan bir yan urun olarak PTFE efsanesi dogmustur. Ancak gercek su ki, PTFE astronotlar Ay’in henuz herhangi bir yerine gitmeden 30 yil once icat edilmistir! ALİNTİ ~ ________________ Bizde MutSuz Olalim ~
	Alıntı Yap

Şu anda bu konuyu görüntüleyen etkin kullanıcılar: 1 (0 üye ve 1 ziyaretçi)