BENTLERLE YAZILANLAR:

TERKİB-İ BENT:

*Divan edebiyatı (klasik edebiyat) nazım biçimidir.
*Bentlerle kurulan bir nazım şeklidir.
*Her bent arasında vasıta beyti bulunur.
*Bentlere “hane”, haneleri birleştiren beyitlere “vasıta” denir.
*Terkib-i bentlerde her bentten sonra vasıta beyti değişir.
*Her bent, 7 ile 10 arasında değişen sayıda beyitten oluşur.
*Bent sayısı 5 ile 15 arasında değişir.
*Her bent gazeldeki gibi kafiyelenir. Vasıta beyitler kendi içinde kafiyelidir.
(aa, ba, ca, da…/ hh /…………….)
*Son bentte mahlas söylenir.
*Terkib-i bend’in her bendinde değişik konular işlenebilir.
*Talihten, hayattan şikâyet; dini, tasavvufi ve felsefi düşünceler anlatır.
*Terkib-i Bend’in en önemli ismi Bağdatlı Ruhi’dir.
*Necati Bey, Yahya Bey, Baki, Neşati, Şeyh Galip, Fuzuli bu nazım şekliyle şiirler yazmıştır.
*Tanzimat şairi Ziya Paşa da bu nazım şekliyle yazdığı şiirleri ile tanınır.

Terkib-i Bent Örneği:
Sanman bizi kim şîre-i engûr ile mestiz
Biz ehli harâbâtdanız mest-i Elest'iz

Ter-dâmen olanlar bizi âlûde sanır lîk
Bizi mâil-i bûs-ı leb-i câm ü kef-i destiz

Sadrın gözedüp neyliyelim bezm-i cihânın
Pây-ı hum-ı meydir yerimiz bâde-perestiz

Mâil değiliz kimsenin âzârına ammâ
Hâtır-şirken-i zâhid-i peymane-şikestiz

Erbâb-ı garaz bizden irâğ olduğu yeğdir
Düşmez yere zîrâ okumuz sâhib-i şastız

Bu âlem-i fânîde ne mîr ü ne gedâyız
Âlâlara âlâlanırız pest ile pestiz

Hem-kâse-i erbâb-ı diliz arbedemiz yok
Meyhânedeyiz gerçi velî aşk ile mestiz

Biz mest-i mey-i meygede-i âlem-i cânız
Ser-halka-i cem'iyyet-i peymâne-keşânız (Bağdatlı Ruhi)


TERCİ-İ BENT:

*Divan edebiyatı (klasik edebiyat) nazım biçimidir.
*Biçim ve uyak yönüyle terkib-i bende benzer.
*Farkı şudur: Terkib-i Bentte değişen vasıta beyti terci-i bentte değişmez.
*Vasıta beytinin aynen tekrarlanması bütün bentlerde aynı konuyu işlemeyi zorunlu kılar.
*Felsefi konular; Allah’ın kudreti, kâinatın sırları, tabiattaki zıtlıklar işlenen başlıca konulardır.
*Terci-i bent yazan şairler arasında, Nesimi, Şeyhi, Fuzuli, Baki, Nedim, Galip Dede, İzzet Molla gibi isimler yer alır.
*Ziya Paşa ve Şeyh Galip bu şekil ile şiir yazan önemli şairlerdendir.

Terci-i Bent Örneği:
Tâli' oldı neyyir-i ikbâl-i devlet subhdem
Şu'le saldı âleme necm-i hidâyet subhdem

Kâ'inâtı kıldı mir'ât-ı cemâl-i şâhdan
Gark-ı envâr-ı hidâyet Rabb-ı izzet subhdem

Çokdan eylerdi cemâl-i bâ-kemâlin arzu
Ber-murâd oldı hele tâc-ı sa'âdet subhdem

Şeş cihâtı rûşen itdi taT atından gün gibi
Buldı ziynet çârsû-yı mülk ü millet subhdem

Nâgehân bir toz kopardı bâd-ı pây-ı devleti
Rûşen oldı dîde-i a'yân-ı hazret subhdem

Nevbet ol şâh-ı cevân-baht-ı cinânundur deyu
Çaldılar eflâkden kûs-ı beşaret subhdem

Âfitâb-ı âlem-ârâ gibi zerrin tâc ile
Taht-ı sîmîn üzre saldı ferr-i devlet subhdem

Sâye-i Yezdan penâh-ı dîn ü devlet Hân Murad
Dâver-i devrân mu'izz-i saltanat Sultân Murâd (Baki)

×
MERKEZ
TÜRKÇE
EDEBİYAT
AYT EDEBİYAT DERS NOTLARI
SANATÇILAR
ESERLER
SINIFLAR
DÖNEMLERE GÖRE SANATÇI LİSTESİ
YAZIM KURALLARI ARŞİVİ
YKS BİLGİ
REHBERLİK
SONER HOCA'DAN
KAYNAKÇA
UYARI
İLETİŞİM
MUSAMMATEDEBİYAT > ŞİİR (COŞKU VE HEYECANI DİLE GETİREN METİNLER) > NAZIM BİÇİMLERİ-TÜRLERİ > DİVAN NAZIM BİÇİMLERİ

DİVAN EDEBİYATI (KLASİK EDEBİYAT) NAZIM BİÇİMLERİ VE TÜRLERİ:

BENTLERLE YAZILANLAR:


MUSAMMAT:

*Sözlük anlamı; inciyi ipe dizmek demektir.
*Mısra sayısı 4 ile 10 arasında değişen bentlerden meydana gelen şiirlerin genel adıdır.
*Bentlerden kurulu nazım biçimlerine (murabba, muhammes, müseddes, müsebba, müsemmem, mütessa, muaşşer, terbi, tahmis, taşdir, tesdis, tesbi, tesmin, tesi, taşir) verilen genel addır.
*Ayrı bir nazım biçimi olmamakla birlikte, gazel ve bazı kasidelere uygulanan bir divan edebiyatı tekniğidir.
*Musammat terimi, gazel, kaside gibi nazım biçimlerinin, bir iç uyak düzeni bulunanları için de kullanılmıştır.
*İlk bentte geçen dize ya da beyitlerin, öbür bentlerin sonunda aynen yinelenmesiyle düzenlenen musammatlara mütekerrir musammat denir.
*İlk bentteki dize ya da beyitlerin, öbür öbür bentlerin sonundaki dize ve beyitlerle yalnızca uyak bakımından uyuşması durumunda musammat, “müzdevic musammat” adını alır.

>DÖRTLÜLER

TERBİ (DÖRTLEME):

*Divan edebiyatı (klasik edebiyat) nazım biçimidir.
*Bir gazelin beyitlerinin başlarına, başka şair tarafından aynı ölçü ve uyakta ikişer dize eklenmesiyle oluşur.
*Eklenen dizeler, gazelin beytinin birinci dizesine uyar.
*Uyak düzeni: aaaa / bbba / ccca / ddda / eeea... şeklindedir.
*Eklenen kısma zamîme denir.


>BEŞLİLER

>>> MUHAMMES

>>> TARDİYE

>>> TAHMİS (BEŞLEME)

>>> TAŞTİR



>ALTILILAR

>>> MÜSEDDES

>>> TESDİS (ALTILAMA)



>>YEDİLİ: MÜSEBBA

>>SEKİZLİ: MÜSEMMEN

>>DOKUZLU: MÜTESSA

>>ONLU: MU'AŞŞER: