Osman Bey'in vefatı ile boşalan Osmanlı Beyliğinin başına, 1324 yılında 36 yaşındayken geçen Orhan Bey, 1281 yılında dünyaya gelmiştir. Babası I. Osman ve Annesi MalHatun'dur. 1360 yılında vefat eden Orhan Bey, Bursa'nın Hisar içi mevkiinde Osmaniye Meydanında, gümüş kümbet yanındaki türbesinde gömülüdür. Orhan Bey'e döneminde Gazi, Hüdevandigar, İhtiyareddin, Seyfeddin ve Şücaeddin mahlas ve lakapları takılmıştır.

Orhan Bey'in ilk işi Bursa'nın fethini tamamlamak ve başkenti Bursa'ya taşımak olmuştur. Daha sonra İznik'i kuşatmış ve Bizans ordusu İznik'e yardıma gelmiştir. 1329 yılında Osmanlı Bizans arasında yapılan Palekenon (Maltepe) Savaşı'nı Osmanlı Devleti kazanmıştır. Böylece hem İznik fethedilmiş hem de Bizans'ın Anadolu'daki hakimiyet i sona ermiştir. Osmanlı Devleti fetihlerine devam etmiş, en nihayetinde İzmit'in fethiyle birlikte Kocaeli Yarımadasının fethi tamamlanmıştır.

Bundan sonra Bizans ile sulh yapılmış ve Orhan Bey dikkatini Anadolu'ya yöneltmiştir. İlk olarak denizci bir beylik olan Karesioğulları Beyliği ele geçirilmiştir. Karesioğulları Beyliği Osmanlı Devleti'ne katılan ilk beyliktir. Osmanlı Devleti Karesioğulları Beyliği'nin donanmasını ele geçirerek denizcilik faaliyetlerine başlamıştır. Daha sonra da Ankara ele geçirilmiştir.

Bizans İmparatorluğu Balkanlar'daki isyanları durduramayınca yardım etmesi için Orhan Bey'i Rumeli'ye çağırmış ve yapılan yardımlar neticesinde de hediye olarak Gelibolu yarımadasında küçük bir kale olan Çimpe Kalesini Osmanlı Devleti'ne vermiştir. Böylece Osmanlı Devleti Rumeli'ye adım atmıştır. Orhan Bey'in oğlu Süleyman Paşa Gelibolu kentini ele geçirmiştir. Osmanlı Devleti'nin Gelibolu'ya yerleşmesinden kaygılanan Bizans İmparatoru Kantakuzen, Orhan Bey'den Gelibolu'yu boşaltmasını ve karşılığında yüklü miktarda altın vereceğini söylediyse de Orhan Bey bu isteği kabul etmemiştir.

Süleyman Paşa Bolayır'dan Tekirdağ'a kadar Marmara kıyılarını ele geçirmiş ve bundan sonra Doğu Trakya'ya yönelmiştir. Keşan, Malkara ve Çorlu ele geçirilerek İstanbul ile Edirne'nin bağlantısı kesilmiştir.

Orhan Bey ise fethedilen toprakları korumak maksadıyla Rumeli'de geniş bir iskan politikası uygulamış ve Anadolu'dan göçebe Türkleri getirerek bölgede iskan edilmelerini sağlamıştır.

Rumeli'deki fetihlere kumandanlık eden Süleyman Paşa'nın av sırasında attan düşüp vefat etmesiyle Şehzade Murad Rumeli'deki fetihlere devam etmiştir. Oğlu'nun üzüntüsüne dayanamayan Orhan Bey bir süre sonra hastalanarak 81 yaşında vefat etmiştir.

Orhan bey zamanında yapılan önemli faaliyetler kısaca şu şekilde özetlenebilir:

1. Osmanlı Devleti'nin gerçek anlamda bütün müesseseleri Orhan Bey zamanında kurulmuştur. Devlet düzenine Orhan Bey zamanında geçilmiştir.

2. Divan Teşkilatı ilk kez Orhan Bey zamanında kurulmuş ve vezir atanmıştır. Osmanlı Divanı en yüksek idari, siyasi ve adli makam olarak Osmanlı tarihindeki yerini almıştır.

3. Yaya ve Müsellem adıyla yaklaşık bin kadar Türk gencinden oluşan ilk daimi ve düzenli ordu kurumuştur.

4. Ordu kadısı tayin edilmiş ve Osmanlı Devleti'nin ilk Kazaskeri olarak Bursa Kadısı Çandarlı Kara Halil tayin edilmiştir.

5. İzmir'de ilk defa medreseler açılmıştır. Böylece eğitim teşkilatını temelleri atılmıştır. Bu müessese Osmanlı Devleti'nin ilk yüksek eğitim müessesesi olarak kabul edilmektedir.

6. Karesioğulları Beyliği'nin ele geçirilmesiyle Osmanlı Devleti ilk donanmasına sahip olmuştur ve Karamürsel'de ilk Osmanlı tersanesi kurulmuştur.