14 Ocak 2024, 13:02
|
#1
|
|
Gacallar Kimdir?
Gacallar
Gacallar ya da Müslüman Gagavuzlar; asıl Gacallar Balkanlar'da kuzeydoğu Bulgaristan'ın Deliorman bölgesinde ve çevresinde, sanal Gacallar ise Türkiye'nin Doğu Trakya bölgesinde yaşayan bir Türk topluluğudur.
Gacal tanımının etimolojisi
Gacal tanımı, modern Bulgarca'da korunmuş Ön Bulgarca kökenli kelimelerden biridir ve çok eskiden Kafkasya'da yabancı toplulukları adlandırmak için kullanılan gazalo kelimesinden türemiştir.
Gacallar'ın kökeni
Gacallar'ın, Deliorman bölgesinde yaşamış Osmanlı öncesi bir topluluk oldukları ve Gagavuzlar ile aynı kökenden geldikleri üzerinde durulmaktadır.
En yaygın teoriye göre Gacallar, Tuna Bulgar Devleti'ni kuran Ön Bulgar'ın torunlarıdır ve Osmanlı'dan önce Gagavuzlar gibi Hristiyan'dılar.
Diğer bir hipoteze göre Gacallar, Balkanlar'a Osmanlılar'dan önce gelmiş Kuman, Uz ve Peçenek Türkleri'nin bakiyeleridir.
Gacalların dili
Gacal dili, Türk yazı dili ile Gagavuz yazı dili arasında geçiş özelliği göstermektedir. UNESCO'nun yayımladığı "Tehlike Altındaki Dünya Dillerinin Etkileşimli Atlası"nda Deliorman Gacalları'nın dili Gagavuzca'nın bir diyalekti olarak gösterilmektedir.
Gacal yerleşimleri
Asıl Gacallar, kuzeydoğu Bulgaristan'ın Deliorman bölgesinde yaşasalarda, 93 Harbi neticesinde Deliorman bölgesinden Doğu Trakya'ya Gacal göçleri olmuştur, dolayısıyla az da olsa Türkiye'nin Trakya bölgesinde de Asıl Gacal yerleşimleri bulunmaktadır ve toplam nüfuslarının 14 bin civarında olduğu tahmin edilmektedir.
"Asıl Gacallar" ve "Sanal Gacallar"
Doğu Trakya ağzında "gacal" tanımının "yerli" anlamında kullanılması Asıl Gacallar ile Sanal Gacallar'ı birbirinden ayırt etme konusunda karışıklığa neden oluyor.
Asıl Gacal tanımı, Türkiye-Yunanistan nüfus mübadelesi'nden önce, yani Doğu Trakya'da çoğunluğu Rum-Hristiyan nüfusun oluşturduğu dönemde, 93 Harbi neticesinde Bulgaristan'ın Deliorman bölgesinden Doğu Trakya'ya göç etmiş olan ve etnik açıdan da Gacal olan Müslüman nüfus için kullanılırken, Sanal Gacal tanımı, Balkanların çeşitli bölgelerinden, Doğu Trakya'da Rum-Hristiyan nüfusun çoğunluğu teşkil ettiği dönemde, bölgeye (Doğu Trakya'ya) Göçmen olarak yerleşmiş Pomak, Çitak, Yörük ve ya Tatar asıllı olan, ancak Doğu Trakya'ya yerleşen ilk Müslüman nüfus olmalarından dolayı Balkanların diğer yerlerinden Doğu Trakya'ya sonradan yerleşen Göçmenler tarafından yerli anlamında "gacal" olarak adlandırılan ve etnik açıdan Gacal olmayan Müslüman nüfus için kullanılmaktadır.
________________
"𝐻𝑒𝑟𝑘𝑒𝑠𝑖𝑛 𝑦𝑎𝑛𝑖𝑛𝑎 𝑔𝑖𝑡𝑚𝑒𝑘 𝑖𝑠𝑡𝑒𝑑𝑖𝑔𝑖 𝑏𝑖𝑟𝑖𝑙𝑒𝑟𝑖 𝑣𝑎𝑟𝑑𝑖𝑟, 𝑔𝑒𝑐𝑒𝑛𝑖𝑛 𝑢𝑐𝑢, 𝑠𝑎𝑏𝑎ℎ𝑖𝑛 𝑘𝑜𝑟𝑢, 𝑐𝑒ℎ𝑒𝑛𝑛𝑒𝑚𝑖𝑛 𝑑𝑖𝑏𝑖 𝑏𝑖𝑙𝑒 𝑜𝑙𝑠𝑎..."
|
|
|