Kabakulak, tükürük bezlerinin enflamasyonu ile belirgin akut viral bir enfeksiyondur. Çoğunlukla komplikasyona yol açmadan iyileşebilmektedir. En sık rastlanan komplikasyonu beyin zarı ve beynin inflamasyonu olan meningoensefalittir.
Hastalığın salgın yapma olasılığı ve testis enfeksiyonu (orşit ve ooforit), menenjit, işitme kaybı gibi komplikasyonlarının olması nedeniyle hastalık halen önemini korumaktadır. Kabakulak genel olarak okul çağındaki çocuklarda görülen bulaşıcı bir virüs hastalığıdır.

Hastalığın en sık gözlendiği yaşlar 5-9 yaş arasıdır. MMR aşısı hastalığı önlemektedir. Kabakulak olan kimselerin bulaşı önlemek adına, şişmenin başlamasından sonra dokuz gün kadar başkalarından uzak durmaları gerekir.

İşitme kaybı gibi ciddi sorunlar kabakulakta çok nadir görülür. Virüs, klinik hastalığın başlangıcından itibaren 2 hafta boyunca idrarla atılır. Hastalık bir süre sonra kendi kendine geçer. Günümüzde çocukluk çağında yapılan kabakulak aşısı sayesinde hastalık tüm dünyada çok büyük oranda önlenmiştir.
Nasıl Bulaşır;
Kabakulak enfeksiyonu, öksürük ve hava yolu ile yayılır. Hastalığa sahip kişilerin bardak, çatal-kaşık gibi kişisel eşyaları yoluyla da bulaşabilir.

Kabakulak hastaları tükürük bezlerinin şişmeye başlamasından yedi gün öncesinden başlayarak dokuz gün sonrasına kadar hastalığı başkalarına bulaştırabilirler.

Hastalığın en bulaşıcı olduğu dönem, belirtilerin ortaya çıkmasının 2 gün öncesi ile 4 gün sonrası arasındaki dönemdir. Aşı olmamış ve daha önce kabakulak geçirmemiş herkes risk altındadır.
Belirtiler
Kabakulak belirtileri arasında en belirgin olanı tükürük bezlerinin şişmesidir. Ancak hastaların çoğunda hiçbir belirti olmaz ya da belirtiler çok hafiftir. Virüs bulaştıktan sonra iki üç hafta sonra belirtiler ortaya çıkar.
Belirtiler
Yanakların şişmesine neden olan şişmiş tükürük bezleridir. Kulağa yakın olan tükrük bezlerinden biri veya her ikisi (yanakların içinde, çene kemiğinin yanında, kulakların alt kısmında) en çok etkilenen bezlerdir
Çiğneme veya yutma sırasında ağrı
Ateş
Baş ağrısı
Kas ağrıları
Zayıflık ve yorgunluk
İştahsızlık
Eğer çocuğunuzda bu belirtiler varsa vakit geçirmeden doktorunuza başvurun. Kabakulak virüsü bulaştıktan 9 gün sonra diğer kişilere bulaşabilir. Kabakulak özellikle ergenlik çağından sonra hastalığa yakalanan kimselerde genel olarak çok şiddetli seyreder.

Tanı Yöntemleri
Hekimin yapacağı fizik muayene, belirtilerin değerlendirilmesi ve virüsün varlığını saptamak için kan örneğinin laboratuvarda incelenmesi ile konur.

Tedavi Yöntemleri
Kabakulağın tedavisi yoktur. Tedavi şikayetleri gidermeye yöneliktir; basit ağrı kesiciler ağrı ve ateşi düşürebilir. Hasta tat alamaz ama yine de acı, ekşi, tatlı, tuzlu keskin tatlardan uzak durulması gerekir. Ağrı kesiciler verilebilir ve istirahat gereklidir.
Şişen bezlerin üzerine ılık ve soğuk paketler konması ağrıyı azaltabilir. 5-6 gün en geç 1 hafta içinde hastalık kendi kendine geçer. Kabakulak hastalarının şişmenin başlamasından itibaren dokuz gün süreyle çocuk bakım merkezlerinden, okul ve iş yerlerinden uzak durmaları gerekir.

Kabakulaklı insanlar genellikle hastalığı bulaştırmaz. Belirti ve semptomların ortaya çıkmasından yaklaşık beş gün sonra güvenle işe ya da okula geri dönebilirler.

Kabakulağın salgı bezlerini tutan bir virüs olduğundan yüzde 20 oranında ansefalit yani beyin iltihabı, pankreası tutup iltihabını yani pankreatit yapabilir.

Testislerde ve yumurtalıklarda orşit denilen enfeksiyona neden olabilir. Orşit kısırlığa yol açabilen ciddi bir durumdur. Bu nedenle bu hastalıklar oluşmuşsa mutlaka tedavi edilmelidir.

Kabakulak geçiren bir hasta eğer aşırı kusuyorsa, aşırı baş ağrısı, karın ağrısı varsa ve yumurtalıklarda şişlik, kızarıklık ağrı varsa acil doktora başvurması gereklidir. Çocuğunuz kabakulak olduysa ve ilk doktora başvurma sonrası şu belirtiler için yakın takipte olun:
39 C veya daha yüksek ateş
Yeme veya içmede zorluk
Bilinç bulanıklığı veya oryantasyon bozukluğu
Karın ağrısı
Erkeklerde testislerin ağrıması ve şişmesi
Kabakulak Aşısı Ne Zaman Yapılmalı?
Ülkemizde kabakulak aşısı 12. Ayın sonunda ve ilköğretim birinci sınıfta üçlü aşı olarak uygulanır. Bu aşı kızamık, kızamıkçık ve kabakulak hastalıklarına karşı koruyucudur