Gini katsayısı, bir ülkede milli gelirin ülke vatandaşları arasındaki dağılımını ölçen istatistiksel bir hesaplamadır. İstatistikçi ve sosyolog Corrado Gini tarafından geliştirip 1912’de bir makale ile yayınlandı. Gini katsayısı, tüm ülkelerde gelir dağılımındaki eşitliği/eşitsizliği ölçmek için kullanılan en popüler yöntemdir.

Gini katsayısı, “sıfır” ile “bir” arasında değer alır. Gini katsayısının sıfır olduğu durumda ülkede milli gelir her bir birey tarafından eşit olarak paylaşılıyor, bir olduğunda ise ülkedeki tüm milli geliri sadece bir kişi kazanıyor anlamına gelir.

Gini endeksi, net değere göre değil net gelire göre ölçülüyor; bu nedenle, kişilerin gelir dağılımı nispeten eşit olsa dahi bir ülkenin servetinin büyük bir çoğunluğu az sayıda kişinin elinde hala yoğunlaşıyor olabilir.

Gini Katsayısı Trendi

Gini katsayısına sadece tek periyot veri olarak bakmak, ülke hakkında düşüncelerimizi şekillendirse de trendi izlemek gidilen yolun alametini açıklar. Aşağıdaki grafik, Dünya’nın 1965-2015 arasında 50 yıllık gini katsayısını içeriyor. 1965’li yıllarda 0.39 civarında seyreden gini katsayı 2015 itibariyle 0.48 katsayısına denk geliyor. Bu eğilim, gelir dağılımının ölçeğin üst ucunda artması nedeniyle orta sınıfın kaybolduğu fenomenine ışık tutuyor ve orta kesimde yer alan insanları da ölçeğin alt ucuna sürüklüyor.


Gini Rasyosu, Dünya, Grafikte gri ile gölgelendirilmiş bölgeler ile ABD’de resesyon dönemleri belirtilmiştir. “Kaynak: Fed”

Ulusal Politika Üzerindeki Etkileri

Gini katsayısı, uluslara yoksulluk düzeylerini izleme çabalarına yardımcı olabilir. Bir ülkedeki gelir dağılımının eşitsiz hale geldiğinin belirlenmesi, hükümet yetkililerinin konuyu incelemesine ve sebeplerini belirlemesine yardımcı olur. Buna ek olarak, Gini rasyosu gayri safi yurtiçi hasıla (GSYİH) rakamlarıyla karşılaştırılabilir. GSYİH artışıyla birlikte, gini endeksi de aynı oranda yükseliyorsa, nüfusun çoğunluğunun artan gelirden nasiplenemeyeceği, GSYİH artıyorken gini sabit kaldığında ve/veya düştüğünde GSYİH artışının olumlu etkilerinden bahsedilebilir. Gelir eşitsizliği durumunda, hükümetler eşitsizliği başta vergilendirme politikaları ve sosyal programlar ve yoluyla yeniden dağıtacaktır.

Gini endeks sayılarının bilinmesi her derde devadır(Anlayana). Bir toplumun içinde bulunduğu yönü ölçmek ve izlemek için bir yol sağlar.

Türkiye Gini Katsayısı

Gini rasyosu, Türkiye’de ilk olarak 1987 yılında hesaplandı ve endeks 0.4348 değerini aldı. 25 yıllık zaman periyotunda ise rasyo 0.4018 seviyesine geriledi. Dünya’da gini endeksinin 0.48’lere kadar yükseldiği zamanda bu oranın ülkemizde daha düşük olması sevindirici fakat büyüme oranında Dünya ortalamasının üzerinde olduğumuzu düşünüldüğünde oranın yüksek kaldığı söylenebilir