Anayasa Mahkemesi, evlenen kadınların, evlenmeden önceki soyadlarını tek başına kullanamaması hükmünü içeren kanunu, kadın ile erkek arasında eşitsizliğe yol açtığı gerekçesiyle iptal etti. Evli kadınlar, artık sadece bekârlık soyadını kullanabilecek.


Evlenen Kadının Soyadına Yönelik Kanuni Düzenleme Nasıldır?

Türk Medeni Kanunu’nun Evliliğin Genel Hükümleri başlıklı Üçüncü Bölümünde yer alan “Kadının Soyadı” başlıklı 187. maddesi “-Kadın, evlenmekle kocasının soyadını alır; ancak evlendirme memuruna veya daha sonra nüfus idaresine yapacağı yazılı başvuruyla kocasının soyadı önünde önceki soyadını da kullanabilir. Daha önce iki soyadı kullanan kadın, bu haktan sadece bir soyadı için yararlanabilir.” şeklindedir.


Kızlık soyadını kullanma, evlilikle ve boşanma ile kadının soyadının ne olacağı hususunda halk arasında bir karmaşa söz konusudur. Kadının soyadının evlilikle ve boşanma ile nasıl değişeceği bilinmemektedir. Kadın evlenmez ise doğum ile kazandığı soyadını kullanır. Soyadını haklı sebeplerle değiştirmek isteyen her bir birey de dava açarak doğumla kazandığı soyadının değiştirilmesini talep edebilir.

Kadının evlenmesi ile birlikte yalnızca doğumla kazandığı soyadını kullanamayacağı belirtilmiş olsa da Yargıtay Hukuk Genel Kurulu Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin içtihatlarını esas alarak kişinin soyadını “özel hayat” kapsamında değerlendirmiştir ve evli kadının kocasının soyadını kullanma zorunluluğunu kadının özel hayatına müdahale olarak değerlendirmiştir. Cinsiyet ayrımı yapmadan eşit bir şekilde uygulanması gerektiğini ifade etmiştir. Yargıtay Hukuk Genel Kurulu evlendikten sonra kadının kocasının soyadını almasını eşitlik ilkesine ve Anayasa’ya aykırı bulmuştur. Evlendikten sonra sadece kendi soyadını kullanmak isteyen kadının Aile Mahkemesinde dava açarak kızlık soyadını “hiçbir gerekçe göstermeden” kullanabilmesini mümkün kılmıştır.

Nitekim kadının kızlık soyadı kullanamaması erkek ile arasındaki farklı muameleyi gösterir. Bu nedenle AİHM birçok kararında ayrımcılık ve kadının özel hayatına müdahale olarak kabul eder ve Türk Medeni Kanunu’nun 187. Maddesini Ayrımcılık Yasağının düzenlendiği AİHS 14. Maddeye aykırı olarak kabul eder. Bu madde hükmü ise; “Bu Sözleşmede tanınan hak ve özgürlüklerden yararlanma, cinsiyet, ırk, renk, dil, din, siyasal veya diğer kanaatler, ulusal veya toplumsal köken, ulusal bir azınlığa aidiyet, servet, doğum başta olmak üzere herhangi başka bir duruma dayalı hiçbir ayrımcılık gözetilmeksizin sağlanmalıdır.” şeklinde düzenlenmiştir. Evlenen kadın sadece kendi soyadını kullanabilir mi diye merak edenler için de bunun mümkün olduğunu söyleyelim. Bunun için doldurduğun dilekçe ile Aile Mahkemelerinde dava açarak bekarlık soyadını kullanabilir.




Kaynak : hukuk haberi