Genellikle kirmizi fasulyesinde bulunan Fitohemagglutinin proteini seviyelerini, toksIk duruma yukseltmek icin 4-5 tane fasulye yemek yeterlidir. Bunun icin cig barbunya fasulyesi yemek kesinlikle tavsiye edilmemektedir. PHA cogunlukla pisirme sirasinda ozellikle duduklu tencere kullanilirken tahrip olmaktadir ve bu pisirme yontemi, haslanmis fasulyeleri yemek icin tamamen guvenli hale getirmektedir. Fakat Fitohemaglutinin zararlari bulunmaktadir ve bunlar konusunda bilincli olmak olasi risklerin onlenmesinde onemlidir. Bu makale Fitohemagglutinin saglik acisindan yararlari ve zararlari hakkinda bilgiler bulunmaktadir:

1) Sindirim Sistemine Zarar Verir
Yuksek miktarda PHA’nin yutulmasi, 50 kisilik yapilan bir arastirmada tespit edildigi uzere bulanti, kusma, ishal ve mide agrisi gibi uzun sureli ve ciddi gida zehirlenmesi semptomlarina neden olmustur. Ayrica PHA mide ve bagirsak iltihabina da neden olmaktadir. Sicanlarda karaciger fonksiyonlarini azaltmis ve hatta karaciger hasarina neden olmustur.

2) Kas kaybina Neden Olur
10 gun boyunca yuksek miktarda borulce lektinleri (27 mg/gun uzeri) ile beslenen sicanlarda kas kaybi yasanmistir. Ham barbunya fasulyesi ve yumurta aki iceren bir diyet de sicanlarda kas kaybina neden olmustur.

3) Besin EksIkligine Neden Olur
Uzun vadede PHA, ince bagirsaktaki besin maddelerinin, elektrolitlerin ve suyun emilimini azaltmaktadir. Bunu yapmanin bir yolu, bagirsakta bakteriyel asiri buyumeye neden olmaktir. Ayrica PHA, besinleri (villus) emen astar uzerindeki parmak benzeri yapilarin seklini degistirerek, ince bagirsaklardaki su ve elektrolit emilimini azaltmaktadir. Villus cok kisa ve yogun oldugu icin besin alimi icin kullanilabilir yuzey daha kucuktur.

4) Otoimmun Hastaliklara Neden Olur
Bagirsaklara zarar vererek, PHA bagirsak sagligini azaltmaktadir ve bagirsak sizdirmasina neden olmaktadir. Bu durum otoimmun hastaliklarla iliskilidir, cunku bagirsak bakterileri, toksinleri ve gida kaynakli antijenler kana girmektedir ve otoimmun yaniti tetiklemektedir. Vucut, diyet lektinlerini, bagisIklik sistemini aktive eden, iltihaplanmaya ve surekli alevlenmelere neden olan zararli bakterilerden ayirt edilemeyen yabanci proteinler olarak tanimaktadir. PHA gibi lektinler, pankreatik adacik ve tiroit hucreleri gibi normal olarak gostermeyen hucre tipleri uzerindeki antijenleri de uyarmaktadir. Boylece bu dokulardaki otoimmun ataklari uyarmaktadir.
Artrit, spesifik sekerler (N-asetil glukozamin) maruz kalan antikorlarin uretimi ile karakterize otoimmun bir hastaliktir. Bugday gluteni bu sekerlere baglandigi icin daha yaygin bir tetikleyici gida olmasina ragmen, PHA da onlara baglanmaktadir ve iltihabi kotulestirmektedir. Lektinler, pro-enflamatuar sitokin (TNF-alfa) uretimini buyuk olcude artirmaktadir, bu da lektinlerde dusuk bir diyete yanit ve bagliligin bir isareti olarak kullanilabilecegini dusundurmektedir.

5) Anemiye Neden Olur
PHA, kirmizi kan hucrelerinin birlikte toplanmasini saglamaktadir. Vucut bu pihtilari enfeksiyoz parcaciklar olarak tanimaktadir ve cikarmaktadir. Bu da toplam kirmizi kan hucresi sayisini azaltarak anemiye neden olmaktadir. Cok fazla PHA aliminin hayvan calismalarinda anemi, kanli ishal, asiri kilo kaybi, sisme, kalp krizi ve hatta olume neden oldugu bildirilmistir.

Saglik Acisindan Yararlari
Yuksek PHA seviyeleri cok toksIk olmasina ragmen, on arastirmalar dusuk seviyelerin bazi yararli saglik etkilerine sahip olabilecegini dusundurmektedir. Iddia edilen faydalar sinirli ve dusuk kaliteli klinik calismalarla desteklenmektedir. Listelenen kullanimlardan herhangi biri icin PHA kullanimini destekleyecek yeterli kanit bulunmamaktadir. Kisi PHA almadan once bir doktorla gorusmeyi unutmamalidir ve asla onaylanmis tibbi tedavilerin yerine kullanmamalidir. Fitohemaglutinin faydalari asagidaki gibidir:
Diyabet : Barbunya lektinleri 7 saglikli kisi uzerinde yapilan kucuk bir denemede nisasta sindirimini yavaslatmis ve bagirsakta daha az sekerin emilmesine neden olmustur. 1920’lere dayanan cok eski raporlarda, her sabah 1 fincan fasulye pod cay alan kisiler 4 saat icinde kan sekeri seviyelerinin % 10 dustugu rapor edilmistir ve cay ictikten sonra seker toleransi da iyilesme olmustur. Bununla birlikte, PHA’nin sicak su tarafindan tahrip edilip edilmedigi belirsizdir. 20. yuzyilin ilk yarisinda fasulye bakla ozleri insulin yerine kullanilan maddeler olarak arastirilmistir. Tavsanlara enjekte edildiginde kan sekeri seviyelerini sabit tuttugu bulunmustur.
Daha yakin zamanda yapilan arastirmalarda, 2 diyabet hastasinda yapilan arastirmalarda, bu hastalar 17 turu bulunan siyah veya koyu kirmizi fasulye yemislerdir. Arastirma sonunda bu iki hastanin kan sekeri seviyeleri stabil cikmistir. Ayrica hayvanlar uzerinde yapilan baska bir calismada tavsanlarda, fasulye ozutu kan sekeri seviyelerini dusurdugu ve seker toleransini % 18,5 artirdigi bildirilmistir. Benzer sekilde, fasulye pod cayi sicanlarda kan sekeri duzeylerini dusurmustur. Kanitlar kucuk veya cok eski klinik arastirmalardan ve hayvan arastirmalarindan geldiginden, PHA’nin insanlarda daha fazla arastirma yapilincaya kadar diyabete yardimci oldugu sonucuna varilmamaktadir.
Asiri aktif olan bagisIklik tepkisini azaltir: BagisIklik tepkisini azaltmak, enflamatuar ve otoimmun durumlari hafifletmek, asilama, kan bagisi veya organ nakli sonrasi yabanci hucrelerin reddedilmesini onlemek icin yardimci olmaktadir. PHA, deneyler hala hayvan asamasinda olmasina ragmen, antikor uretimini azaltarak tum bu kosullara yardimci oldugu bildirilmistir.
Kan bagisi: PHA, tifo atesine neden olan mikrop (Salmonella enterica subsp . Enterica) gibi yabanci kirmizi kan hucreleri ve antijenleri enjekte edilen farelerde ve sicanlarda bagisIklik tepkisini ve antikor uretimini azaltmistir. Ayrica PHA, koyun hucrelerine enjekte edilen tavsanlarda kan pihtilasma tepkisini azaltmistir. Bu, kan pihtilari bagisIklik sistemini saldirmak icin uyardigi icin bagisIklik yanitini azaltma yetenegine katkida bulunmaktadir.
Asilama: PHA kobaylarda asilamadan sonra tuberkuloz enfeksiyonunu (tuberkulin) test etmek icin kullanilan bir proteine otoimmun yaniti azaltmistir. PHA, asilara yanit olarak parazitlere veya mantarlara karsi bagisIklik tepkisini artirarak (Toll benzeri reseptorlere baglanarak) etkilemistir.
Organ bagisi: PHA, farelerde donor dalak kok hucrelerinin reddedilmesini onlemistir. Bunu, hucrelerin olgunlasmamis bir duruma donmesini ve zarlarindaki yabanci reseptorleri kaybetmesini saglayarak yapmaktadir. PHA, bobrek nakli olan kopeklerin bagisIklik tepkisini azaltmis ve tavsanlarda deri naklinin omrunu uzatmistir. Ayrica insanlarda ve hayvanlarda organ nakli reddini izlemek icin dusuk miktarlar kullanilmistir.
Kilo verme: PHA acisindan zengin bir diyet insulin seviyelerini dusurmustur, ancak genc sicanlarda glikoz seviyelerini sabit tutmus ve sonucta agirliklarini azaltmistir. Kirmizi barbunya acisindan zengin diyetlerden PHA ile beslenen obez sicanlar, muhtemelen insulini dusurdugu ve yag yakmasina yardimci oldugu icin kilo vermislerdir. Ayrica lektinler seker seviyelerini dusuren ve yag yikimini artiran bir protein olan adiponektin uretimini arttirmaktadir.
Kanser: PHA’nin potansiyel antikanser etkileri hakkinda bazi on arastirmalari bulunmaktadir. Bu arastirmalar halen hayvan ve hucre asamasindadir. Daha ileri klinik calismalar, bu amino asidin kanser terapilerinde faydali olup olmadigini henuz belirlenmemistir. Hicbir kosulda geleneksel kanser tedavilerini PHA veya baska takviyelerle degistirilmemelidir. Kisi destekleyici bir onlem olarak kullanmak istiyorsa, beklenmedik etkilesimlerden kacinmak icin doktoruyla gorusmelidir.
PHA, coklu fare calismalarinda tumor buyumesini azaltmistir ve bunlardan birinde, kemoterapotik ilac florourasilin etkilerini arttirmistir. Benzer sekilde, islatilmis, pisirilmis ve kurutulmus siyah ve lacivert fasulye yemek, sicanlarda kolon kanserini azaltmistir. Hucre temelli calismalarda PHA, losemi, lenf ve kolon kanseri hucrelerinin buyumesini oldurmus ve yavaslatmistir.

Bilimsel Kullanimlar
PHA’nin bilimde embriyolari ve kok hucreleri korumak, sentetik olmayan bir pestisit olarak hizmet etmek ve goruntuleme calismalarinda beyin hucrelerini daha iyi izlemek gibi cesitli uygulamalari bulunmaktadir. Bunlar asagidaki gibidir:
1) Embriyo gelisimi: PHA, bir hucre calismasinda (karisIk hucreli domuz embriyolari) dollenmeden sonra embriyolarin gelisimini tesvik etmistir. Bunlar hucre genetigini incelemek icin kullanilmaktadir, ancak in vitro fertilizasyon (IVF) icin de yararlidir. Beyaz barbunya fasulyesinden alinan dusuk miktarlarda PHA, fare hucrelerinde embriyo gelisimini de tesvik etmistir. PHA, 6 gunluk maruziyetten sonra kecilerden alinan yumurtalik hucrelerinin buyumesini ve hayatta kalmasini gelistirmistir. Bununla birlikte, ineklerden alinan yumurtalik hucreleriyle benzer bir calismada bunu basaramamistir. PHA, bir hucre calismasinda fare embriyolarindan yari embriyolarin gelisimini ve bozulmadan cikarilmasini gelistirmistir. Bu, ikiye bolunmus bir embriyonun hem bir bebegi dogurmak hem de kok hucreleri toplamak icin kullanilabilecegini gostermektedir.
2) Pestisit: Benekli fasulye PHA’nin, bitkiler icin patojenik olan mantarlari oldurdugu, inhibe ettigi ve mantar ilaci olarak potansiyel kullanimini onerdigi gosterilmistir. Bir baska calismada PHA’nin tahil yaprak bitleri icin toksIk oldugu bulunmustur, bu da zararli kontrolu icin kullanilabilecegini dusundurmektedir.
3) Sinirbilim: PHA-L norobilimde elektron mikroskopi goruntuleme calismalarinda beyin hucrelerinin seklini gorsel olarak izlemek icin kullanilmaktadir.

Fitohemagglutinin Testi
PHA ayrica beyaz kan hucrelerini aktive ettigi icin bagisIklik fonksiyonunu, duyarliligi ve defektleri test etmek icin de kullanilmaktadir. PHA, iltihaplanma veya kizariklik icin kontrol edilen cilde enjekte edilmektedir. Daha once maruz kalmayi gerektirmedigi icin bagisIkligi test etmek icin en iyi testlerden biridir. Bu, cocuklarda ve bebeklerde kullanilmasini kolaylastirmaktadir. PHA testi, bazi hastalarda bagisIklik tepkisini tespit etmek icin yararli olmaktadir ve bunlar asagidaki gibidir:
• Kotu koordinasyona ve kucuk, genislemis kan damarlarina neden olan hastalik olan Louis-Bar sendromu
• BagisIklik yetersizligi
• Cuzam
• Bag dokusu hastaliklari
• Kanser
• Deri dokuntuleri
• Cerrahi hastalar
Ayrica bu test hayvanlarda kapsamli bir sekilde arastirilmis ve kullanilmistir.


alıntı