Demokritos ruhun da atomlardan meydana geldiğini söyleyerek Yunan dünyasının klasik ruh anlayışından büyük ölçüde uzaklaşmıştır. Ruh atomları en parlak, pürüzsüz, yuvarlak, cilalı ve bu yüzden de en devingen atomlardır. Demokritos ruh atomlarının aynı zamanda hafif atomlar olduklarını, bu yüzden ölümden sonra kolayca uçup gittiklerini söylemekteydi. Ona göre ruh öldüğü zaman parçalara ayrılır ve havalanır. Yunan dünyasında ölümsüzlük parçalanmamak demektir. Demek ki Demokritos ölümsüzlüğe inanmamakta, ruhun beden öldüğü zaman çözülüp gideceğini düşünmekteydi. Demokritos ruhun ölümlü olduğunu ve beden öldükten sonra onun da parçalara ayrılıp dağılacağını söyleyen ilk isimdir.

Demokritos’a göre ruh da atomlardan oluşmuş bir yapıdır ve bu yüzden bedenin ölümünden sonra dağılıp gider. Demokritos Antik Yunan dünyasında ruhun ölümlü olduğunu bu denli açık biçimde söyleyen ilk kişilerden biri olmuştur. Demokritos’a göre varlığın aslı atomlar ve atomların düzenlenişleridir. Gerçek atomların düzenlenişinden meydana gelmektedir. Ben atomları algılarımla duyumlarımla algılayamam, idrak edemem, doğrudan doğruya algıma konu yapamam. O zaman görünüş nasıl ortaya çıkar? Görünüşün ortaya çıkması için önce nesne olmalıdır. Nesne atomlardan meydana gelir. Bu da fizik bir nesne ortaya koyar. Atomlar nesnenin esasıdır. Görünüşün ortaya çıkması için ikinci koşul algılamadır. Demek ki algı da gerekir. Yani bir bilinç, zihin gerekiyor.

Demokritos’ta görünüş, nesnenin fizik yapısının benim duyu organlarım üzerindeki etkisinden meydana gelir. Ben atomları göremem ama atomlar benim üzerimde bir etki yaratır. Bu etkiden dolayı da görünüş ortaya çıkar. Burada nesnenin iki temel özelliğinden bahseder. 1- Nesnenin kendisi. 2- Benim organlarım üzerindeki etkisi. O hâlde atomların iki tür nitelikleri olduğu söylenebilir: Birincil ve ikincil nitelikler. ‹kincil nitelikler ona göre renk, koku, sertlik gibi duyu organlarıyla alglanabilen niteliklerdir ve bunlar uzlaşımsaldır. Atomlar birincil ve ikincil olmak üzere iki tür özelliğe sahiptir. Birincil özellikler akılla kavranabilir. İkincil olanlar ise duyusal ve uzlaşımsaldır.

KAYNAK: FELSEFE TARİHİ KİTABI