Demokritos atom teorisi ile modern teorilerden birini daha öne süren ilk düşünür olma sıfatını kazanmıştır. Gerçi Anaksagoras da bir atom teorisi ileri sürmüştür, fakat onun atomlarının nitelikleri vardır: Bu atomlar sıcak, soğuk, renkli ve seslidir. Demokritos ise baştan beri; sıcaklığın, soğukluğun, rengin ve sesin atomlarla hiçbir bağlantısı olamaz, der. Tüm bunlar, ancak atomlar duyu organlarına bir etkide bulununca var olurlar. Herakleitos gerçek evren ile görüntü evrenini birbirinden ayırır. Değişme ile hareketin, gerçek evrene mi yoksa duyu organlarımıza mı bağlı olan durumlar olduğunu sorgular. Demokritos bu ayırmaya daha kesin bir biçim kazandırmış ve gerçekten bize ait olan nitelikler ile evrene ait nitelikleri tam olarak birini ötekinden ayırmaya çalışmıştır. Ona göre sıcaklık, soğukluk, renk, ses vb. şeyler yalnızca görünüşte olan, olgusal (fenomenal) evrene ait olan şeylerdir. Bu atom teorisi ve atama ait niteliklerin öznel (sübjektif) olduğu düşüncesi, modern felsefe tarafından da kabul edilmiştir. Oysa Ortaçağda hiç kimse bu görüşe ilgi duymamıştır. Çünkü bu düşünüş, bu çağın en büyük otoritesi kabul edilen Aristo tarafından benimsenmemişti. Demokritos'un bu görüşü Epikür tarafından beğenilmiş, Epikür aracılığı ile de Yeni Çağ bu teoriden haberdar olmuştur. Sonuç olarak, Demokritos'un atom teorisi ile modern atom teorisi arasında doğrudan bir bağlantı vardır. Demokritos'un; sıcağın, soğuğun, rengin, sesin vb. şeylerin öznel durumlar olduğu sonucuna nasıl ulaştığını tam olarak anlamış değiliz. Onun, bu gibi durumların kişiye bağlı olduklarını gözlemleyerek, bu düşünceyi öne sürmüş olması mümkündür. Nitekim aynı su bir kişiye sıcak, başka birine ise soğuk gelebilir. Aynı göz, ışığa bağlı olarak, nesneleri başka başka renklerde görebilir. Oysa bir nesnenin ölçülebilen kısmı sabit kalıyor. İşte Demokritos'a öznel (sübjektif) ve nesnel (objektif) durumları ayırt ettiren, bu gözlem olsa gerektir.

KAYNAK: FELSEFE TARİHİ KİTABI