Moğolları yenen ilk Müslüman Devlet – Sultan Baybars

Sultan Baybars Moğolları yenerek İslam tarihinde Moğolları yenen tek hükümdar olarak tarihe geçmiştir. Ekranların sevilen dizisi Diriliş Ertuğrul’da da ismi geçen Sultan Baybars, izleyicilerin araştırma konusu oldu. Bizde bu makalemizde Sultan Baybars’ın hayatını ele alacağız.
Moğolları yenen Sultan Baybars

Sultan Baybars, 1233 senesinde Karadeniz’in kuzeyinde dünyaya gelmiş bir Kıpçak Türkü‘dür. Küçüklüğünde Moğollar tarafından Kıpçak steplerinde yakalanarak Bizans tüccarlarına köle olarak satılmıştır ve Kahire’ye getirilip, burada Eyyübiler’in hassa ordusuna alınmıştır. Zeka ve yeteneğiyle kısa sürede yükselen Baybars, devlet mevkilerinde önemli yerlere gelmiştir.

Baybars’ın devleti olan Memlükler, İslam Tarihi’ne Moğolları yenebilen tek devlet olarak geçmiştir. Moğollar Memlükler ile karşılaşmadan önce Harzemşahlar, Anadolu Selçuklu Devleti gibi büyük Türk-İslam devletlerini yenmişti. Baybars Moğolları 1260 senesinde Ayn Calut‘ta yenerek düşmanının ilerlemesini büyük bir ölçüde durdurmuştu.

Ayn Calut Muharebesi’nden sonra Sultan Kutuz, Baybars’a vadettiği Halep valiliğini vermedi. Bunun üzerine Baybars bir av sırasında Kutuz’u öldürttü. Sultan ölürken Baybars’ı hükümdar ilan etti. Baybars, saltanatının birinci senesinde (1261’de), Moğollar tarafından öldürülmüş olan Abbasi halifesinin yerine aynı aileden başka birini getirerek, Mısır Abbasî Hilafetini kurdu. Baybars zamanında Mısır Türk Devleti en kudretli dönemini yaşadı.

Cesur bir asker, kudretli bir hükümdar ve iyi bir idareci olan Baybars, hayatı boyunca Haçlılar’a ve Moğollar’a karşı mücadele verdi.
1263 senesinde Baybars, Haçlıların kurmuş olduğu Frank Kudüs Krallığı’ndan ufak kalıntı olarak ellerinde kalan arazilerin merkezi olan Akka Kalesi’ni kuşattı. Ancak bu kaleyi ele geçiremedi. Buna rağmen Arsuf, Hayfa, Safed, Yafa, Aşkelon ve Kayserya’da Haçlılarla çatışmalara girdi ve buralarda bulunan kaleleri ele geçirip yıktırdı.

1266 yılında Sultan Baybars Moğol İlhanlılarına tabi olmayı kabul eden Kilikya’da bulunan Küçük Ermenistan Kralı I. Hatum‘a karşı sefer düzenledi. Küçük Ermenistan’ı ve ülkenin başkenti olan Kozan (Sis) şehrini zapt etti. 1268 senesinde Baybars ordusuyla Antakya şehrini kuşattı. 8 Mayıs’ta ise şehir teslim oldu.
Haçlıları Ortadoğu’dan süpüren Sultan Baybars

1277 senesinde Baybars İlhanlı Moğollara tabi olan Anadolu Selçuklu Devleti’ne saldırdı. Ordusunun başında Elbistan‘da bir Moğol ordusunu yendi. Anadolu’da Moğollara karşı direnişe geçen Türkmen beyliklerini destekledi ve Kayseri’ye kadar ilerledi. Türk beyleri kendisini yeterince desteklemeyince, Anadolu’daki arazi kazançlarını geride bıraktı ve Şam’a geri döndü. Anadolu beylerinin Baybars’a yardım etmemesinin sebebi Moğollar’dan çekinmeleriydi.
Altın Ordu ve Bizans ile siyasi münasebetler kuran Baybars, Haziran 1277‘de, 54 yaşında hayatını kaybettiği söylense de derviş kıyafetiyle bir gece ansızın sarayını terk edip doğduğu topraklara gittiği de söylenmektedir.

Baybars, devlet teşkilatında büyük bir reform yapmış, Haçlıları Yakındoğu’dan sürüp çıkarmıştı.