Kabil Üniversitesi Eczacılık Fakültesi'nin 1962'de yayınladığı katalogdan alınan bu fotoğraf karesi bu iddiayı delillendirmek için kullanılan fotoğrafların arasında en yaygın olanı.

Afganistan’ın, Taliban bölgeyi ele geçirmeden önce oldukça “modern” ve batılı değerlere sahip bir ülke olduğu iddia edilir. Bu iddia, genellikle üniversite kataloglarından alınan ve Afgan kadınların batılı kıyafetler içerisinde poz verdiği fotoğraflarla desteklenir. Modernlik etiketinin oldukça muğlak ve yanlı bir tanımlama olmasının yanı sıra, iddiayı delillendirmek için kullanılan bu fotoğrafların da ülkenin genelini kapsayan bir görüntü ortaya koymadığı aşikârdır.

Batılı değerlere sahip bir ülke algısını kadınların ön planda olduğu manzaralarla sunmaya çalışan bu fotoğraflar genellikle üniversiteler, batı merkezli yabancı eğitim kurumları veya halkın çoğunluğuna değil, azınlığa hitap eden etkinliklerden alınan kareler.

Ancak, Taliban öncesi Afganistan’ına baktığımızda bütünüyle batılı değerlere uygun olan bir Afganistan manzarası gözümüze çarpmayacaktır. Özellikle 1960’larda çekilen fotoğraflar göstermektedir ki Afgan halkı burka ve sarık gibi kıyafetleri bu zamanda da kullanmaktaydı.

Şüphesiz, ülke Sovyet etkisi altında olduğu dönemde bir modernleşme hareketi ile karşı karşıyaydı fakat bu ne bütünüyle ülkenin her tarafına yayılmış bir düşünce ne de her kesim tarafından uygun görülen bir eğilimdi. Ortaya koyulan bu fotoğrafların o dönemlere ait bir manzarayı yansıttığı doğrudur. Ancak, sunulan deliller Afganistan’da İslâmi öğelerden devşirilmiş bir geleneksel giyim tarzının ve dini bir hayatın olmadığını söylemek için oldukça yetersizdir.

Mini etekler, güzel arabalar, özgürlükçü ve refahlı yaşam tarzı...

Evet şaşırmayın, başlıkta belirttiğimiz gibi Afganistan'dan bahsediyoruz fakat bundan yaklaşık 60 sene öncesinden...

İran nasıl islam devriminden önce böyle gözüküyorsa Afganistan'da bir zamanlar altta görebileceğiniz gibi "çağdaş" bir ülkeydi.

Fotoğraflar 1960 yılında UNESCO için çalışan, Amerikalı Üniversite Profesörü Dr. Bill Podlich'in objektifinden çıkma. 2 yıl boyunca UNESCO'nun Afgansitan'daki çalışmalarına katılan profesörün çektiği fotoğraflar ile şimdiki Afganistan arasında dağlar değil dünyalar kadar fark var!

Kabil'de görev yaptığı ve bu fotoğraf karelerini çektiği zamandan sadece 10 yıl sonra Afganistan, 1979 yılında Sovyetler Birliği ile savaşa tutuşan ve büyük bir dönüşüm sürecine giren ülkenin özlediği zamanları hatırlayalım...

Jan ve Peg Podlich Paghman bahçesinde güneşin tadını çıkarırken...

Doktor Birleşmiş Milletler Eğitim Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO) için ders verirken. Kadınların hali her şeyin özeti...



O zamanlar karma eğitim sistemi uygulanıyordu.



Bahçede, ağaçların altında ders işleyen çocuklar...



Eğitime verilen önem ülke çapında en üst seviyede.



Özellikle çocuklar için...



Liseli 3 Afgan kız arkadaş. Üniformaları etekliydi o zamanlar fakat başlarını kısmi olarak örtüyorlardı.



Üniversitelerin ise modern ülkelerden hiçbir farkı yoktu.



Çocuk öğrenciler bahçede müzik dersi yaparken...



Peg Podlich bir otobüs yolculuğunda.



Küçük bir yerel pazarı dolaşan kardeşler.



Pasta dekorasyonu yapan bir afgan çocuk. kameraya gülümsüyor.



İşten çıkış saati trafik.



Yerel cins bir köpek.



Tatil günü piknik yapan afgan gençleri.



Peg Podlich'in sarı saçlarını garipseyen afgan gençler



Peg Podlich önderliğinde ders yapan afgan kızlar.



Kabil yakınlarında, bir pazarda alışveriş yapan Jan Podlich.



Afgan yerel yemeklerinden Jilabee pişiren bir adam.



Afgan bir otobüs şoförü.



Hindikuş Dağı'ndaki Salang Tüneli... 1964 yılında Ruslar tarafından inşa edilmişti.



Kamera gören afgan gençler



Sanata şimdikinden çok daha fazla önem veriliyordu.



Yerel halkın yaz sıcağına bulduğu çözüm; ağaç altlarındaki oturmalıklar.



Bamiyan Vadisi



İkindi namazı kılan bir afgan.



Sebze pazarı.



Öğle arasında dinlenen afgan işçiler.



Kabil'e uzaktan bir bakış...



Öğrenci kızlar okula giderken.



Her yıl yapılan öğrenci sergisi.



O zaman çok yaygın olan sokak berberlerinden biri. Müşterisini tıraş ediyor.



1967 yılında çekilen muazzam bir fotoğraf karesi.



Dr. Podlich ve afganlar...



Şehrin ortasından geçen çayda çamaşır yıkayan afganlar ve yüzen ördekler.



Ordu bandosu.



Kabil Nehri'nde yüzen afgan gençler.



Okula giden lise öğrencileri.

Afganlar Türk mü? Afgan ırkı nereden geliyor?

Ülkemize son günlerde kaçak yollarla girdikleri iddia edilen Afgan göçmenler nedeniyle Afganlar Türk mü? Afgan ırkı nereden gelir? sorularının yanıtları merak edildi. İşte, Afganistan'ın etnik kökeni...

Afganlar Türk mü? sorusunun yanıtı gündemde yer alan haberlerin ardından merak edilen konular arasında yer aldı. Afganistan tarihini ve günümüz nüfusunu derlediğimiz yazımızda Afganistan müslüman mı? Afganistan nüfusu ne kadar? Afganistan nerede? Afgan ırkı nereden geliyor? sorularının da yanıtlarını verdik.

AFGANİSTAN'IN TARİHİ

XVIII. yüzyılın ilk yarısından itibaren Afgan kavminin idarî bakımdan ağırlık kazanmasıyla siyasî birlik haline geldi. Kuzeyinde Sovyetler Birliği'nin Türkmenistan, Özbekistan ve Tacikistan cumhuriyetleri, doğusunda Çin Türkistanı'nın küçük bir kısmı ve Pakistan, batısında İran bulunmakta, güneyini tamamen Pakistan sınırlandırmaktadır.

Yüzölçümü 652.225 km2, nüfusu yaklaşık olarak 20.500.000'dir (Sovyetler Birliği'nin müdahalesinden sonra nüfusun 3 milyonu İran'a, 2 milyonu da Pakistan'a sığınmıştır). Başşehri Kâbil'dir. Afganistan yirmi yedi idarî bölgeye ayrılmıştır. Bunlar arasında en önemlileri Kâbil, Kandehar, Herat, Hezâristan, Sîstan, Nûristan (Kâfiristan), Vahan, Bedahşan ve Türkistan idarî bölgeleridir. En önemli şehirleri, Kâbil (1.373.572; 1984), Kandehar (277.508; 1984), Herat (140.323; 1984), Pencap, Bedahşan, Belh, Mezârışerif ve Devletâbâd'dır.

AFGANİSTAN MÜSLÜMAN MI?

Bir İslâm ülkesi olan Afganistan'da nüfusunun büyük kısmı müslüman olup ekseriyeti Hanefî mezhebine mensuptur. Sünnîler'in dışında Şîa'nın farklı kollarına mensup olanlar da %15-20 gibi önemli bir oranı temsil etmektedir. Afganistan'da az sayıda Hindu, Sih ve yahudi de yaşamaktadır.

AFGAN IRKI NEREDEN GELİR?

Afganlar Arap olarak bilinse de Afganistan'ın çoğunluğunu İran kökenli Peştunlar oluşturuyor. Ülkede yaşayan etnik unsurlar şöyle: Peştunlar, Beluçlar, Hazaralar, Tacikler, Özbekler, Aymaklar, Araplar, Paşailer, Nuristaniler, Pamirler, Türkmenler, Kırgızlar.

AFGANİSTANLAR TÜRK MÜ?

Afganistan'daki Türk nüfusun günümüzde 6 milyonun üzerindedir. Afganistan'ın yaklaşık %16-18'ini teşkil eden Türk nüfusun çoğunluğunu oluşturan Özbekler (toplam nüfusun yaklaşık %12-13'ü) tamamı yerleşik şekilde Herat ve Mezar-ı Şerif şehirleri etrafında toplanmışlardır.

Afganistan'ın nüfusunu meydana getiren ahaliyi Afganlar, Türkler ve Tacikler oluşturur.

Afganlar
Afganistan'da en kalabalık ve hâkim grubu teşkil eden Afganlar'ın ülkeye kuzeyden milâttan önce 480 civarında geldikleri ve Süleyman dağları etrafına yerleştikleri bilinmektedir. Kuzeyde yaşayan kabilelere Pehtûn, güneydekilere de Peştûn denilmektedir. Konuştukları dil bugün Afganistan'ın resmî dili olan Peştuca'dır. Pehtûn ve Peştûnlar 480'den sonra yine kuzeyden gelen Halaç (Ak Hun veya Eftalit) Türkleri'yle karıştıkları için halkın etnik yapısı değişerek bugünkü Afganlar meydana gelmiştir. Bu karışmaya rağmen Halaç Türkleri, Galzaylar adı ile kendi karakterlerini uzun zaman korumuşlar ve hatta bir ara Pehtûnlar ve Peştûnlar'dan ayrı olarak Kandehar yöresinde bağımsız bir devlet kurdukları gibi kısa bir süre de İran'ı ellerine geçirmişlerdir. Afganistan'da yaşayan Afganlar bugün 8.000.000 civarındadır.

Türkler
Afganistan'ın ikinci kalabalık etnik grubunu teşkil eden Türk kabilelerinin nüfusunun, Halaçlar hariç, 5.500.000 kadar olduğu tahmin edilmektedir. Türk grupları içinde en kalabalık olanı, nüfusu 1.700.000'i geçen Özbekler'dir.

Genellikle ticaret ve tarımla uğraşırlar ve Afgan Türkistanı denilen bölgede yaşarlar. Büyük çoğunluğu hayvancılıkla uğraşan ve otlak bulmak için sık sık yer değiştirmek mecburiyetinde kalan Türkmenler'in nüfuslarının 600.000 civarında olduğu sanılmaktadır. Türkmenler'in çoğunluğunu Alieli, Teke, Salur, Sarık, Çavdur ve bilhassa Ersarı boylarından oymaklar oluşturmaktadır. Nüfuslarının 700.000 civarında olduğu tahmin edilen, Büyük ve Küçük Pamir dağları bölgesinde yaşayan Kırgızlar, Kazaklar, Kıpçaklar, Karluklar, Celâlâbâd çevresindeki Karakalpaklar ile Çağataylar diğer etnik Türk gruplarıdır. Ayrıca Afganistan'ın merkezi ile Afgan Türkistanı arasında yaşayan ve nüfusları 200.000'i geçen Hezâreler ile Aymaklar da bu etnik grup içinde yer almaktadır.

Tacikler
Yaklaşık 4.500.000'e varan nüfuslarıyla üçüncü etnik grubu teşkil eden Tacikler ülkenin kuzey ve kuzeydoğu bölgelerinde yaşarlar. Hint-Avrupa ırklarının temel Akdeniz alt grubuna bağlı olup İran dillerinden Derî adı verilen bir dili konuşurlar. İlk çağlardan beri yerleşik hayat tarzına sahiptirler. Su kanalları yardımıyla yürüttükleri bahçe tarımıyla geçinirler. Halk edebiyatları zengindir. Ahşap oymacılığında gayet sanatkârdırlar. Bazı kabileleri İsmâilî olup ekseriyetle Sünnî'dirler.

Afganistan'ın güney kısımlarında sayıları 700.000'e yaklaşan Hintli ve Ârî topluluklara da rastlanmaktadır. Ülkede bulunan diğer etnik gruplar ise batı ve kuzeybatıda Belûcîler (300.000), Afgan-İran sınırında Farslılar (700.000), güneybatıda Brâhûîler (25.000), doğuda Nûristânîler (80.000), Kızılbaşlar (100.000) ve Paşaîler'dir (110.000).

AFGANİSTAN NEREDE?

Afganistan, Orta Asya'da ülkedir. Pakistan, İran, Türkmenistan, Özbekistan, Tacikistan ve Çin ile komşudur. Başkenti ise Kabil'dir.

AFGANİSTAN'IN NÜFUSU NE KADAR?

Afganistan nüfusunun 2020 yılında 38 milyondan fazla olduğu bilinmektedir. Bu sayı önceki aya göre %40 fazladır. 2021 yılındaki nüfusun ise 40 milyona yakın olduğu tahmin edilmektedir.

AFGANİSTAN'IN DİLİ

Afganistan'da Peştu ve Derî dilleri resmî diller olarak kabul edilmiştir. Ülke nüfusunun yarısından çoğu (% 55-60) Peştu dilini, beşte biri de Derî dilini konuşmaktadır. Resmî dillerin dışında ülkede ayrıca beş millî dil ve yirmiden fazla mahallî dil konuşulmaktadır. 1980'den itibaren Belûcîce, Özbekçe, Türkmence, Paşaîce ve Nûristânîce millî dil olarak kabul edilmiştir. Bu dillerde ilk öğretim için ders kitapları hazırlandığı gibi radyo, gazete ve kitap yayınları da yapılmaktadır.

Afganistan'da konuşulan diller, esas itibariyle İran dil ailesine mensup ise de bazıları Türk-Moğol ve Hint-Aryan dil grubuna aittir.

AFGANİSTAN'IN EKONOMİSİ

Afganistan ekonomisinin en önemli kaynaklarını tarım, hayvancılık, ticaret, endüstri ve madencilik teşkil etmektedir. Afganistan, bütün geri kalmışlığına rağmen İslâm ülkeleri içinde planlı kalkınma gayreti gösteren ilk ülkelerden biridir. 1956-1961 arasında ilk beş yıllık kalkınma planının uygulanmasına başlanmış ve bunu takip eden yıllarda yeni beş yıllık planlara devam edilmiştir.

Memleketin büyük bir kısmı dağlık ve kayalık, iklimi de kurak olduğu halde, nehirlerden faydalanılarak meydana getirilen sulama kanalları sayesinde ziraat yapılan pek çok verimli arazi bulunmaktadır. Buralarda bol miktarda tahıl, sebze, meyve ve pamuk yetiştirmek mümkün olmaktadır.

Hayvancılık da gelişmiş olup bilhassa hayvan ürünlerinden karakul kuzularının astragan kürk yapımında kullanılan postu, ihraç edilen malların başında gelmektedir.