Beyin Kendini Yenileyebilir Mi?

**CeReN** · 07 Aralık 2021, 11:08

20. yuzyil’in buyuk bir kisminda sinirbilimciler, memelilerde merkezi sinir sisteminin dogumdan kisa bir sure sonra yapisal olarak sabit hale geldigini varsaydilar. Memeli beyninin karmasIk yapisi ve islevi nedeniyle, yetiskinlik esnasinda sinirsel aglarin yeniden sekillenmesinin mumkun olmadigi dusunuldu. Bu varsayim, beyinde ilerleyen donemde yapisal degisIklik olduguna dair bir kanit elde edilmedigi icin ortaya atilmistir. Sonraki yillarda deneysel yontemlerde meydana gelismelerle, bu dusuncede dramatik bir degisim olmustur. Gunumuzde, beynin sabit bir yapi olmak yerine, yasam boyunca surekli degisim icerisinde olan bir organ oldugu acikca bilinmektedir.

Beyin Kendini Yenileyebilir mi?1960’larda yetiskinlerde gorulen norogenez (noronlarin cogalmasi) kaniti goz ardi edilmistir. Bundan yaklasIk 20 yil sonra ilk defa kuslarin beyninde norogenez ile ilgili kanitlara rastlanmistir. 1984’de Paton ve Nottebohm ilk defa otebilen kuslarda yeni olusan noronlari gozlemlemislerdir. Ayrica yeni olusan noronlarin islevsel olarak sinirsel aglara entegre olabildiklerini ve ogrenilmis isitsel uyaranlara cevap verebildiklerini gostermislerdir. Sonraki calismalarda retroviruslerin de kesfiyle beyindeki hucrelerin aktivitelerini goruntulemek kolaylasmistir. Retroviruslere eklenmis florasan isima saglayan geni hucrelere aktardiktan sonra, hucrelerin cogalmasi ve aglara dahil olmasi net olarak gorulebilmistir. Bu asamadan sonra, cok sayida memeli turunde de norogeneze dair kanitlara rastlanmistir. Gunumuzde, yetiskinlerde bazi noron turlerinin surekli olarak uretildigi ve sinirsel aglara eklendigi kabul edilmektedir. Norogenezin tam olarak beynin hangi bolgelerinde gerceklestigi ise, tartismali olarak kalmistir. Buna ragmen hipokampusun, yeni noronlarin yasam boyunca uretildigi bir beyin bolgesi oldugu gorulmustur.

Hipokampus; yaslari, morfolojik karakteristikleri ve baglantilari acisindan farklilik gosteren heterojen bir noron populasyonuna ev sahipligi yapar. Olgun noronlar sinapslari ve dendritleri ile surekli olarak yeniden bir araya gelerek sinirsel aglari meydana getirirler ve yasam boyunca yeni noronlar olustururlar.

Beyin Kendini Yenileyebilir mi?Yetiskin kemirgenlerde hipokampusun dentate gyrus (DG) bolgesinde, her gun birkac bin yeni noron uretilir. Boylelikle, her ay buradaki hucre populasyonunun %6’si yenilenmis olur. Yeni meydana gelen bu DG hucrelerinin cogunun (%60-%80) programlanmis hucre olumuyle bir ay icinde olmesine ragmen, fazla sayida yeni noron da hayatta kalir ve fonksiyonel olarak yeni sinirsel aglara katilir.

Memelilerde hipokampusteki norongenez yasla birlikte azalir. DG’daki hucrelerinin cogalmasinin, hucre olumune kiyasla fazla olup olmadigi tartismalidir. Bazi calismalar sicanda, toplam DG noronlarin sayisinin artmadigini gostermistir. Fakat baska calismalar da, farede bu bolgede toplam noron sayisinda artis oldugunu gostermistir. Ancak, DG’daki hucre olumunun ve yeni olusan noronlarin miktarinin, genetik faktorlere ve davranislara bagli olarak degisken oldugu genel olarak kabul edilir.

Beyin Kendini Yenileyebilir mi?Yetiskin bir canlida DG’da yeni meydana gelen noronlar, hipokampusteki sinirsel aga katildiklarinda diger noronlardan farkli bir katki yaparlar mi? Su ana kadar bu konuda yapilan calismalardan elde edilen bulgulara gore yeni noronlar sinirsel aglara katildiktan sonra; sartlanma, bilgi islem ve hafizayi yapilandirma konularinda gorev alabilir. Yetiskin DG’de yeni noronlar, yeni bilgiyi kodlamak icin hipokampusteki sinirsel aga katilir. Bilimsel arastirmalarin sonuclarina gore, yeni meydana gelen noronlarin varligi uzun sureli episodik hafiz icin gereklidir.
Sonuc olarak, calismalardan elde edilen bulgular, yetiskinlerdeki genc noronlarin hipokampus ile iliskili islevler icin ve ozellikle hafiza ve ogrenme konusunda oldukca onemli oldugunu gosterir.
Yetiskinlerdeki norogenez sadece noronlar icin bir kaynak degildir, ayni zamanda gelisim sirasinda cevresel sinyallere gore degisIklik gosterebilirler. Bu sayede, canlinin cevresel degisIkliklere uyum saglayabilmesini saglarlar.

Elde edilen bulgulara ragmen, DG bolgesindeki yeni noronlarin gorevi tam olarak anlasilabilmis degildir. Beyin plastisitesini (degisimini) etkileyen cesitli faktorlerin ne oldugu henuz bilinmemektedir. Gelecekte yapilacak calismalarda, beyindeki norogenez mekanizmasinin tam olarak cozulmesi ve bu mekanizmayi etkileyen faktorlerin hepsinin ortaya cikarilmasi, ogrenme ve hafiza bozukluklarinin tedavisi icin umut verici olacaktir.

ALİNTİ ~

07 Aralık 2021, 11:08	#1
CeReN Webmaster	Beyin Kendini Yenileyebilir Mi? 20. yuzyil’in buyuk bir kisminda sinirbilimciler, memelilerde merkezi sinir sisteminin dogumdan kisa bir sure sonra yapisal olarak sabit hale geldigini varsaydilar. Memeli beyninin karmasIk yapisi ve islevi nedeniyle, yetiskinlik esnasinda sinirsel aglarin yeniden sekillenmesinin mumkun olmadigi dusunuldu. Bu varsayim, beyinde ilerleyen donemde yapisal degisIklik olduguna dair bir kanit elde edilmedigi icin ortaya atilmistir. Sonraki yillarda deneysel yontemlerde meydana gelismelerle, bu dusuncede dramatik bir degisim olmustur. Gunumuzde, beynin sabit bir yapi olmak yerine, yasam boyunca surekli degisim icerisinde olan bir organ oldugu acikca bilinmektedir. Beyin Kendini Yenileyebilir mi?1960’larda yetiskinlerde gorulen norogenez (noronlarin cogalmasi) kaniti goz ardi edilmistir. Bundan yaklasIk 20 yil sonra ilk defa kuslarin beyninde norogenez ile ilgili kanitlara rastlanmistir. 1984’de Paton ve Nottebohm ilk defa otebilen kuslarda yeni olusan noronlari gozlemlemislerdir. Ayrica yeni olusan noronlarin islevsel olarak sinirsel aglara entegre olabildiklerini ve ogrenilmis isitsel uyaranlara cevap verebildiklerini gostermislerdir. Sonraki calismalarda retroviruslerin de kesfiyle beyindeki hucrelerin aktivitelerini goruntulemek kolaylasmistir. Retroviruslere eklenmis florasan isima saglayan geni hucrelere aktardiktan sonra, hucrelerin cogalmasi ve aglara dahil olmasi net olarak gorulebilmistir. Bu asamadan sonra, cok sayida memeli turunde de norogeneze dair kanitlara rastlanmistir. Gunumuzde, yetiskinlerde bazi noron turlerinin surekli olarak uretildigi ve sinirsel aglara eklendigi kabul edilmektedir. Norogenezin tam olarak beynin hangi bolgelerinde gerceklestigi ise, tartismali olarak kalmistir. Buna ragmen hipokampusun, yeni noronlarin yasam boyunca uretildigi bir beyin bolgesi oldugu gorulmustur. Hipokampus; yaslari, morfolojik karakteristikleri ve baglantilari acisindan farklilik gosteren heterojen bir noron populasyonuna ev sahipligi yapar. Olgun noronlar sinapslari ve dendritleri ile surekli olarak yeniden bir araya gelerek sinirsel aglari meydana getirirler ve yasam boyunca yeni noronlar olustururlar. Beyin Kendini Yenileyebilir mi?Yetiskin kemirgenlerde hipokampusun dentate gyrus (DG) bolgesinde, her gun birkac bin yeni noron uretilir. Boylelikle, her ay buradaki hucre populasyonunun %6’si yenilenmis olur. Yeni meydana gelen bu DG hucrelerinin cogunun (%60-%80) programlanmis hucre olumuyle bir ay icinde olmesine ragmen, fazla sayida yeni noron da hayatta kalir ve fonksiyonel olarak yeni sinirsel aglara katilir. Memelilerde hipokampusteki norongenez yasla birlikte azalir. DG’daki hucrelerinin cogalmasinin, hucre olumune kiyasla fazla olup olmadigi tartismalidir. Bazi calismalar sicanda, toplam DG noronlarin sayisinin artmadigini gostermistir. Fakat baska calismalar da, farede bu bolgede toplam noron sayisinda artis oldugunu gostermistir. Ancak, DG’daki hucre olumunun ve yeni olusan noronlarin miktarinin, genetik faktorlere ve davranislara bagli olarak degisken oldugu genel olarak kabul edilir. Beyin Kendini Yenileyebilir mi?Yetiskin bir canlida DG’da yeni meydana gelen noronlar, hipokampusteki sinirsel aga katildiklarinda diger noronlardan farkli bir katki yaparlar mi? Su ana kadar bu konuda yapilan calismalardan elde edilen bulgulara gore yeni noronlar sinirsel aglara katildiktan sonra; sartlanma, bilgi islem ve hafizayi yapilandirma konularinda gorev alabilir. Yetiskin DG’de yeni noronlar, yeni bilgiyi kodlamak icin hipokampusteki sinirsel aga katilir. Bilimsel arastirmalarin sonuclarina gore, yeni meydana gelen noronlarin varligi uzun sureli episodik hafiz icin gereklidir. Sonuc olarak, calismalardan elde edilen bulgular, yetiskinlerdeki genc noronlarin hipokampus ile iliskili islevler icin ve ozellikle hafiza ve ogrenme konusunda oldukca onemli oldugunu gosterir. Yetiskinlerdeki norogenez sadece noronlar icin bir kaynak degildir, ayni zamanda gelisim sirasinda cevresel sinyallere gore degisIklik gosterebilirler. Bu sayede, canlinin cevresel degisIkliklere uyum saglayabilmesini saglarlar. Elde edilen bulgulara ragmen, DG bolgesindeki yeni noronlarin gorevi tam olarak anlasilabilmis degildir. Beyin plastisitesini (degisimini) etkileyen cesitli faktorlerin ne oldugu henuz bilinmemektedir. Gelecekte yapilacak calismalarda, beyindeki norogenez mekanizmasinin tam olarak cozulmesi ve bu mekanizmayi etkileyen faktorlerin hepsinin ortaya cikarilmasi, ogrenme ve hafiza bozukluklarinin tedavisi icin umut verici olacaktir. ALİNTİ ~ ________________ Bizde MutSuz Olalim ~
	Alıntı Yap

Şu anda bu konuyu görüntüleyen etkin kullanıcılar: 1 (0 üye ve 1 ziyaretçi)