Evlilikte saygının önemi konusuna değineceğimiz bu yazımızda, eşler arasında saygının işlevine dikkat çekemeye çalışacağız. Psikolog evlilik terapistlerine evlilikte saygının yeri çok sık sorulmaktadır. Evlilikte saygı çok önemlidir. Saygı varsa evlilik, eşlerin ihtiyaçlarını giderebilen bir evlilik olma hüviyetine sahip olur. Bu ise, iletişim ve paylaşım sonucunda ortaya çıkar. Saygı bir evlilikte yoksa, iletişim ve paylaşım ortadan kalkacaktır. İletişim ve paylaşımın olmadığı bir evlilik ise zaten evlilik değildir.

Evlilikte Saygı Nasıl Kazanılır?

Çoğu evliliklerde eşlerden herhangi birinin söylediği bir söz, dile getirdiği bir fikir ya da ifade ettiği bir öneri sert bir karşılık bulur. Bu eşlerin aldıkları sert karşılıkla birlikte saygı da ortadan kalkmış olur. Fikirler, görüşler ve öneriler, sertlik ve anlaşmazlık ortaya çıktığında anlamını tümüyle yitirmektedir. Bu durumda iletişimin ve paylaşımın da, eşlerin bir arada bulunmasının da pek bir anlamı kalmamaktadır.

Evlilikte saygı neden önemlidir sorusuyla başladığımız yazımıza evlilikte saygı nasıl oluşturulur sorusunu cevaplayarak devam edelim.

Evlilikte saygı, eşin söyledikleri can kulağıyla dinlenerek, onun sözü, fikri, görüş ve önerileri gerçekten ciddiye alınarak kazanılır. Eşin her sözünün sizin sözünüz kadar önemli olduğunu kabul ettiğinizde, onun sözlerini de ciddiye alır, dinler ve onunla iletişim kapısını açarsınız. Bunun tam tersi olduğunda ise, yani eşinizin düşünce, fikir ve önerilerini “Saçmalık” olarak ya da kendinize tehdit olarak algıladığınızda, onu dinlemez, sözünü keser, sözlerine sert karşılıklar verir ve onu bir nevi “püskürtürsünüz”.

Bunlar olduğunda artık eşinizle konuşacak pek bir şey kalmamış demektir. Yapılması gerekense, bu gittiğiniz yoldan değil, tarif ettiğim yoldan gitmenizdir. Hareket noktanız “Her insanın düşüncesi, fikri ve önerileri değerlidir” şekline ifade edebileceğimiz evrensel kural olsun.

Evlilikte Saygının Etkileri

Evlilikte saygı, insanların kendilerini ifade edebilmelerine olanak sağladığı gibi, bir yandan da eş tarafından doğru anlaşıldıklarını hissetmelerinin ve ihtiyaçların giderilmesinin güvencesidir. Kendini, fikir ve düşüncelerini ifade edebildiğini hisseden bir insan eşiyle daha yakın ilişki kurabilecektir. Evlilik ilişkisi içinde bu şekilde kendini, fikir ve düşüncelerini ifade edebilen ve eşi tarafından anlaşılan insanlar ihtiyaçlarının giderilmesi ile evlilikten ve ilişkilerinden memnuniyet duyacaklardır.

Saygının eşler arasındaki iletişimin devamlılığını sağlayan önemli bir değer olduğunu söylersek saygı kavramını doğru anlatmış oluruz. Eşlerin birbirlerine olan saygıları, hem ilişkinin gelişimi açısından, hem sınırların korunması açısından hem de eşlerin ihtiyaçlarının giderilmesi açısından gereklidir, zorunludur.

Evlilikte Tek Taraflı Saygı

Evli çiftlerin bir bölümünde kadının erkeğe saygılı olduğu, bir bölümünde erkeğin kadına saygılı olduğu, bir diğer bölümünde ise erkek ve kadının karşılıklı olarak birbirine saygılı oldukları ilişki modelleri ile karşılaşırız.

Eşlerden birinin diğer eşe saygılı olduğu evliliklerde, saygı gösteren eş eşini anlamaya çalışırken, saygı duymayan eş sert ifadelerle, aşağılayan, yok sayan ve umursamayan tavırlarla (duygusal ihmal) davranma yolunu tercih eder. Bu durum büyük bir dengesizlik yaratır ve ilişkinin dengesi alt üst olur. Normal çift ilişkisinde karşılıklılık ilkesi geçerlidir. Eşler karşılıklı olarak güzel sözler söylediğinde bu gerçekten anlamlı ve dengeli bir ilişkidir. Eşlerden biri güzel sözler söylerken diğer eş hakaret ediyor, suçlamalarda bulunuyorsa o zaman bu ilişkinin dengesi bir yerde bozulmak durumundadır. Bu tür ilişkilerin sürdürülmesi çok zordur ve insanlar saygısızlığın süreklilik halini aldığı evlilik ilişkisini sürdürmek istemeyebilirler. Ancak ifade etmek isteriz ki bu karar bir evlilik terapisti veya psikolog tavsiyesi ile değil, eşlerin kendi kararı ile verilmelidir. Uzmanların “Boşanın” deme yetkisi bulunmamaktadır. “Bu evlilik zaten yürümüyormuş” deme yetkisi de bulunmayan bu uzmanlara danışılabilir ancak çiftlerden sıklıkla gelen bir soru olan “Boşanmalı mıyız?” gibi, ya da “Boşanalım mı yoksa devam edelim mi?” türünden sorular sormak yerine hem eşi hem kendisini hem de evlilik ilişkisini iyi tanımalıdırlar.

Evlilikte tek taraflı saygı olmaz. Her iki eşin birbirine saygı gösterdiği bir evlilik ilişkisi ilerleyerek güçlenir. Böyle evliliklerde eşler arası ilişkiler gitgide daha da gelişerek iki eş arasındaki duygusal bağ kuvvetlenir. Aksi halde arada duygusal bağ kurulmaz ve eşler arasındaki ilişki yüzeysel ve zayıf bir bağ olacaktır. Bu tür bir bağ, “Pamuk ipliğiyle bağlı olmak” gibidir. Eşler birbirinden kolayca, ve beklenmedik bir anda kopabilirler. Evliliklerini de kolaylıkla bitirebilirler çünkü eşleri ile aralarında duygusal bir bağ ve bağlanma bulunmamaktadır.

Evlilikte Saygısızlık

Evlilikte saygısızlık yaygın olarak görülen bir durumdur. Saygısızlığa rağmen çoğu çift evliliğini sürdürmeyi tercih etmektedir. Eşlerden birinin diğer eşi memnun etmek için yoğun çaba harcadığı, kendisi uğrunda yoğun çaba harcanan eşin ise, bu çabaları gösteren eşi görmezden geldiği, umursamadığı ilişkilerde saygısızlık bulunduğunu söyleyebiliriz. Eşlerden birinin diğerinin sürekli gönlünü etmeye çalıştığı, bir tarafın sürekli özür dilediği, diğer tarafın ise sürekli haklıymış gibi davrandığı ve hiçbir durumda özür dilemediği, eşini umursamadığı ilişkilerde saygısızlığı birçok alanda görmek mümkündür. Evlilikte saygısızlık ilişkinin zamanla bozulmasına ve yüzeyselleşmesine neden olacaktır. Saygısızlığın farklı şekilleri olsa da, bunları genel olarak ele aldığımızda evlilikte saygısızlık bulunan çiftlerin mutlu evlilik ilişkisi kurmalarının mümkün olmadığını söyleyebiliriz.