Lavanta esansiyel yagi, aromaterapide kullanilan en populer ve cok yonlu ucucu yaglardan biridir. Lavandula angustifolia bitkisinden damitilmis olan yag gevsemeyi tesvik eder ve anksiyete, mantar enfeksiyonlari, alerjiler, depresyon, uykusuzluk, egzama, bulanti ve adet kramplarini tedavi ettigine inanilir. Ucucu yag uygulamalarinda, lavanta cok amacli bir yagdir. Anti-enflamatuar, antifungal, antidepresan, antiseptik, antibakteriyel ve antimikrobiyal ozelliklerin yani sira antispazmodik, analjezik, detoksifiye edici, hipotansif ve yatistirici etkilere sahip oldugu iddia edilmektedir.

Lavanta Yaginin Saglikla Ilgili Yararlari
Lavanta esansiyel yagi ve ozellikleri genis capli olarak incelenmistir. Bu yatistirici yag temel olarak kaygiyi hafifletir ve uykuyu iyilestirir.
*Anksiyete uzerindeki etkileri
Su anda lavantanin endise duyan insanlar uzerindeki etkileri arastiran buyuk capli klinik calismalarda eksIklik olsa da, bir dizi calisma ile yagin anksiyete karsiti faydalar sunabilecegi ortaya cikarilmistir. Bircok calismada, lavantanin belirli populasyonlardaki kaygiyi azaltici etkileri test edilmistir. 2005 yilinda yapilan ve sonuclari yayinlanan bir calisma, dis tedavisi icin beklemekte olan 200 kisiye odaklanmis ve lavanta kokusunu solumanin hem kaygiyi azalttigini hem de ruhsal durumu iyilestirdigini bulmustur. 2012’de yapilmis ve yayinlanmis olan bir pilot calismada, lavanta ucucu yagi bazli bir aromaterapinin riski yuksek dogum sonrasi kadinlardaki kaygiyi azaltmaya yardimci olabildigi gosterilmistir. Son 18 ay icinde dogum yapan 28 kadini iceren bir deneyde arastirmacilar dort hafta, haftada iki kez, 15 dakika suren aromaterapi seanslariyla anksiyete seviyelerinin dusmesinden baska depresyonun hafifledigini de bulmustur. Ayrica lavanta yagi alinmasinin kaygiyi hafifletmeye yardimci olabilecegini gosteren bazi kanitlar vardir. 2012 yilinda bilim insanlari onceki yillarda yayinlanmis olan 15 klinik calismayi analiz etmisler ve iceriginde lavanta yagi bulunan diyet takviyelerinin kaygi ve stresle savasan hastalar uzerinde bazi terapotik etkileri olabilecegi sonucuna ulasmislardir. Literaturde yapilan daha yeni bir incelemede 5 calisma (2010, 2010, 2014, 2015 ve 2016) lavanta esansiyel yaginin orta ve siddetli anksiyetesi olan katilimcilar uzerindeki faydalarini gostermistir.
*Uykusuzluk (insomnia) uzerindeki etkileri
Cesitli calismalar lavanta esansiyel yaginin uykuyu artirmaya ve uykusuzlukla mucadeleye yardimci olabilecegini gostermistir. 2015 yilinda yapilan ve bir tip dergisinde yayinlanan bir calismada, uyku hijyeni teknikleri ile lavanta esansiyel yag terapisinin bir kombinasyonunun, universite ogrencilerinin tek basina uyku hijyeninden daha iyi bir gece uykusu almalarina yardimci oldugu ortaya koyulmustur. Uyku problemleri oldugunu bildiren 79 ogrenciyle yapilan calismada, yatmadan once lavanta solunmasinin gunduz enerjisini ve canliligini artirdigi bulunmustur. 2018 yilina ait bir calisma da lavantanin uyku uzerindeki etkisini dogrulamaktadir. Bir huzurevinin 30 sakini uzerinde yurutulen bu calismada, lavanta aromaterapisinin yasli bir populasyonda uyku baslangicini, kalitesini ve suresini iyilestirdigi bulunmustur.

Olasi Yan Etkiler
Lavanta ucucu yagi bazi hassas kisilerde cilt tahrisine veya alerjik reaksiyonlara sebep olabilir. Lavanta yagi kullanan ve bulanti, kusma veya bas agrisi yasayanlar yagi kullanmayi derhal birakmalidir. Lavanta esansiyel yagini tuketmek toksIk etkiler yapabilecegi icin bir tip uzmaninin gozetiminde olmadikca yutulmamalidir.

Dozaj ve Hazirlama
Lavanta esansiyel yagi icin alinmasi onerilen gunluk belirli bir miktar yoktur. Aromaterapide lavanta ucucu yagini koklamak veya cilde uygulamak, sinir sistemini etkiledigi ve duygulari duzenlemeye yardimci oldugu bilinen bir beyin bolgesi olan limbik sisteme mesajlar iletir. Populer bir yaklasim olarak lavanta yagi bir tasiyici yagla (tatli badem yagi veya jojoba yagi gibi) birlestirilir. Bir tasiyici yag ile karistirildiktan sonra, lavanta ucucu yagi masaj icin cilde uygulanabilir veya banyo suyuna eklenebilir. Ayrica bir bez veya mendil uzerine 1-2 damla lavanta yagi serpilebilir ve aromasi solunabilir veya yag bir aromaterapi difuzorune veya buharlastiriciya eklenebilir.

Satin Alirken Dikkat Edilecek Noktalar
Ucucu yaglar FDA tarafindan duzenlenmez ve herhangi bir saflik standardini karsilamalari gerekmez. Ucucu yaglari satin alinirken, kendi malzemelerini damitan veya dogrudan saygin damiticilarla ugrasan ve urunun kalitesini analiz etmek icin gaz kromatografisi ve kutle spektrometresi (GC/MS) kullanan bir tedarikci aranmalidir. Saf lavanta esansiyel yagi satin alinirken etiketinde Latince ” Lavandula angustifolia” adinin bulunup bulunmadigi kontrol edilmeli, baska hicbir yag veya bilesen listelenmemelidir. Fraksiyonlara ayrilmis hindistancevizi yagi, jojoba yagi veya tatli badem yagi gibi baska bir yag adi gorulurse, lavanta seyreltilmistir ve bir difuzorde kullanilmamalidir. Ucucu yaglar koyu kehribar rengi veya kobalt mavisi sisede paketlenmeli ve gunes isigindan uzak tutulmalidir.

Lavanta Yagi Alerjileri Tedavi Edebilir mi?
Ucucu yaglari savunan bircok kisi alerji semptomlarinin hafifletilmesi icin lavanta, limon ve nane yaginin bir kombinasyonunun kullanilmasini onerir ve lavantanin dogal bir antihistaminik oldugunu iddia eder. 1999 yilindaki bir calisma lavanta yaginin farelerde ve sicanlarda ani tip alerjik reaksiyonlari inhibe ettigini bulmustur.

Lavanta Yagi Kirpikleri Daha Hizli Buyutebilir mi?
Kirpiklerin daha kalin olmasina ve daha hizli buyumesine yardimci olmak icin maskaraya lavanta yagi eklenebilir. Bunun arkasindaki teori, lavanta yaginin kirpikler uzerinde yasayan kucuk akarlarin buyumesini engellemesi ve oldurmesi, boylece kirpiklerin daha hizli buyumesine izin vermesidir. Bu iddianin desteklenmesini saglayan bilimsel bir kanit mevcut degildir.

Lavanta Yagi Kelligi Tedavi Edebilir mi?
Yillar boyunca yapilan birkac calisma, lavanta yaginin sac kaybini tersine cevirebilecegini dusundurmektedir. Fareler uzerinde yapilan bir 2016 yili calismasi, seyreltilmis, topikal olarak uygulanan lavanta esansiyel yaginin sac buyumesine yol actigini gostermistir. Daha once yapilan bir calisma (1998) alopesi areata hastalarina topikal olarak uygulanan lavanta, kekik, biberiye ve sedir agaci yagi kombinasyonu ile sac buyumesinde iyilesme goruldugunu saptamistir.
Not: Lavanta yagi hafif anksiyeteyi yatistirmaya yardimci olabilir fakat herhangi bir tur anksiyete bozuklugunun giderilmesi icin profesyonel ruh sagligi tedavisi yerine gecemez. Surekli olarak uykusuzluk, yorgunluk, endise ve kalp atislarinin hizli olmasi gibi anksiyete belirtileri yasayanlar, endiseyi lavanta yagi ile kendi kendine tedavi etmek yerine birinci basamak bakim saglayicisina danismalidir.


alıntı