3A Grubu Elementleri
Bor
Sembol: B
Atom numarası: 5
Atom ağırlığı: 10.811g/mol
Oda koşullarında(25°C 298 K): Siyah renkli yarı-metalik katı veya gri halde
Yarı metalik
p-blok elementi
1808 yılında Humphry Davy, Gay-Lussac ve L. J. Thenard tarafından ilk defa 50% saflıkta izole edilmiştir. Fakat bu kişiler bu maddeyi element olarak tanımlayamamışlardır. 1824 yılından Jöns Jacob Berzelius tarafından ilk kez tanımlanmıştır. Saf bor üretimi ilk kez Amerikalı kimyacı W. Weintraub tarafından 1909 yılında gerçekleştirilmiştir.
Bor elementinin en çok bulunduğu mineraller borax [Na2B4O5(OH)4.8H2O], kernite [Na2B4O5(OH)4.2H2O], borokalsit (CaB4O7.4H2O), pandermit (Ca2B6O11.3H2O), borasit 2Mg3B8O15.MgCl tir.
Erime noktasının yüksek oluşundan ve korozif özelliğinden dolayı saf elementel Bor’un eldesi çok zordur. Kristal yapıda bor , BCl3’ün hidrojen ile indirgenmesi ile elde edilir.
Alüminyum
Sembol: Al
Atom numarası: 13
Atom ağırlığı: 26.98154 g/mol
Oda koşullarında (25°C 298 K): Gümüş renkli katı
Metal
p-blok elementi
1827 yılında Wohler tarafından bulunmuştur. Alüminyum hafif bir metaldir. Toksik eğildir. Doğada serbest halde bulunmaz. Al2O3.2H2O (boksit) mineralinden elde edilir. Boksit içerisinde aynı zamanda Fe2O3 ve SiO2 gibi safsızlar vardır. Boksit, NaOH ile reaksiyona sokularak, demir çökelek olarak, sodyum alümünat ve sodyum silikat ise çözeltide kalır. Bu çözeltiden CO2 geçirilerek sodyum silikat çözeltide kalırken alüminyum, alüminyum oksit şeklinde çöker. Çökelek çözeltiden filtre edilerek ayrılır, yıkanır ve ısıtılarak saf alümina (Al2O3) elde edilir. Daha sonra elde edilen alüminanın elektrolizi sonucunda saf alüminyum elde edilir.
Galyum
Sembol: Ga
Atom numarası: 31
Atom ağırlığı: 69.723 g/mol
Oda koşullarında (25°C 298 K): Gümüşümsü beyaz renkli katı (Bu sıcaklıkta yavaşça erimeye başlar)
Metal
p-blok elementi
Galyum metali ilk olarak 1875 yılında Lecoq de Boisbaudran tarafından keşfedilmiştir.
Galyum alüminyumun eldesi sırasında yan ürün olarak elde edilir. Boksit mineralinin saflaştırılması ile alüminyum ile beraber elde edilir. Daha sonra elektroliz ile saf olarak elde edilir.
İndiyum
Sembol: In
Atom numarası: 49
Atom ağırlığı: 114.818 g/mol
Oda koşullarında (25°C 298 K): Gümüşümsü parlak gri renkli katı
Metal p-blok elementi
İndiyum metali ilk olarak 1863 yılında Ferdinand Reich ve Theodore Richter tarafından keşfedilmiştir. 1863 yılında ise Richter tarafından izole edilmiştir.
İndiyum metali, sulu indiyum tuzu çözeltisinin elektrolizi ile elde edilir.
Talyum
Sembol: Tl
Atom numarası: 81
Atom ağırlığı: 204.3833 g/mol
Oda koşullarında (25°C 298 K): Gümüşümsü beyaz renkli katı
Metal
p-blok elementi
Talyum metali ilk olarak 1861 yılında Sir William Crookes tarafından keşfedilmiştir.
Talyum metali ve bileşikleri çok toksik maddelerdir. Bu nedenle kullanım esnasında çok dikkatli olunmalıdır. Bıçakla kesilebilecek kadar yumuşak metaldir.
Talyum metali kükürtlü minerallerin yapısında bulunur. En çok pirit mineralinde bulunur.
Tuzlarının elektrolizi ile saf olarak elde edilir.
Bir diğer elde ediliş yöntemi ise kurşun odalar yöntemi ile H2SO4 üretimi sırasında oluşan çamurdan da elde edilir. Bu çamur seyreltik H2SO4 ile muamele edilerek süzülür. Süzüntüye NaCl ilavesi ile TlCl çöktürülür. Metalik talyum bu tuz ile KCN arasındaki reaksiyon sonucunda gerçekleşir.
________________
Sanalı bıraktım..
|