5A Grubu Elementleri
Azot
Sembol: N
Atom numarası: 7
Atom ağırlığı: 14.0067 g/mol
Oda koşullarında (25°C 298 K): Renksiz gaz
AMetal
p-blok elementi
Azot ilk olarak 1772 yılında Daniel Rutherford tarafından keşfedildi.
Azot, sodyum azidin (NaN3) ve amonyum dikromatın bozunması ile saf olarak elde edilir.
Bir diğer yöntem ise amonyağın kireç kaymağı ile reaksiyonu sonucunda elde edilir.
Ticari olarak havanın fraksiyonlu destilasyonu sonucunda elde edilir. Bu yolla elde edilen azot çok saf değildir. Oksijen ve diğer gazları da içerir. Bu gazların ayrıştırılması ile saf olarak elde edilir.
Fosfor
Sembol: P
Atom numarası: 15
Atom ağırlığı: 30.973761 g/mol
Oda koşullarında (25°C 298 K): Beyaz, kırmızı ve renksiz katı
A Metalp-blok elementi
Fosfor ilk olarak 1669 yılında Hennig Brand tarafından keşfedildi.
Fosforun beyaz, kırmızı ve siyah olmak üzere üç tane allotropu bulunmaktadır.Bunlardan en reaktif olanı beyaz fosfordur. Siyah ve kırmız fosfor havada kararlıdır. Beyaz fosfor sıvı ve katı formda tetrahedral yapılı P4 molekülleri halindedir. Gaz fazında 800ºC’da kısmen P4 molekülleri dissosiye olur. Beyaz fosforun 400ºC’de saatlerce ısıtılması ile kırmızı fosfor elde edilir. Kırmızı fosforun yapısı çok komplekstir ve tam olarak açıklanamamıştır. Fosfor atomlarının sosuz zincirler halinde olduğu söylenebilir. Siyah fosfor kristali çift tabakalı bir yapıya sahip olup her bir fosfor atomu diğer üç fosfor atomuna bağlıdır.
Fosfor doğada çeşitli ortofosfor mineralleri halinde bulunur.
Fosfat kayalarının SiO2 ile karıştırılarak elektrik fırınlarında kok kömürü ile indirgenmesi ile elde edilir.
Arsenik
Sembol: As
Atom numarası: 33
Atom ağırlığı: 74.9216 g/mol
Oda koşullarında (25°C 298 K): Metalik gri katı
Metal
Yarıiletken p-blok elementi
1250 yılında ilk kez Albertus Magnus tarafından izole edilmiştir.1649 yılında Johann Schroeder arseniğin eldesi hakkında iki methot yayınladı.
Arsenik ve arsenik içeren mineraller ısıtıldıkları zaman süblimleşirler (katı halden sıvı hale geçmeksizin gaz hale geçmek)
Realgar (As4S4), orpigment (As2S3), arsenolit (As2O3), arsenopyrite (FeAsS) ve demirli arsenik(FeAs2) gibi minerallerinin oksijensiz ortamda ısıtılması ile saf arsenik süblimleşerek elde edilir. Arsenik buharının 100-200º lik bir yüzeyde soğurulması ile siyah renkli cam gibi amorf bir halde elde edilir.
Antimon
Sembol: Sb
Atom numarası: 51
Atom ağırlığı: 121.760 g/mol
Oda koşullarında (25°C 298 K): Gümüşümsü parlak gri renkli katı
Yarı metalik madde
p-blok elementi
1827 yılında Wohler tarafından bulunmuştur.
Oda sıcaklığında hava ile teması yoktur. Isı ve elektrik iletkenliği düşüktür. Antimon ve bileşikleri toksiktir. Doğada saf halde bulunmaz. Stibnit (Sb2S3 antimon cevheri), Ulmanit (NiSbS) ve diğer minerallerin içerisinde bulunur.
Bizmut
Sembol: Bi
Atom numarası: 83
Atom ağırlığı: 208.98g/mol
Oda koşullarında (25°C 298 K): Parlak kırmızımsı-beyaz renkli katı
metal
p-blok elementi
1753 yılında Claude Geoffroy Junine tarafından kurşundan uzaklaştırılarak elde edildi.
Bizmut doğada oksitleri (Bi2O3), sülfürü (Bi2S3) ve (BiO)2CO3 şeklinde bulunur.
Oksitlerinin karbon veya hidrojen ile indirgenmesi ile elde edilir.
________________
Sanalı bıraktım..
|