IRCForumu.ORG   sohbetkacak
reklamalanı


Yaşam ve Detay Yaşama dair gelişmeler burada. İlgi çekici olaylar, inanç, ilişkiler, ilginç olaylar yaşam ve detayda.

 
 
Seçenekler Stil
Alt 19 Nisan 2022, 15:51   #1
Webmaster
CeReN - ait Kullanıcı Resmi (Avatar)

Standart Geriye Donen Gelisim: Tersine Donme Problemi Nedir?

COVID-19 salgini, bir yuzyildan fazla suredir en uyumlu ekonomik gerilemeyi tetikledi. Ulkelerin yuzde doksani, 2020’de, iki dunya savasi ve 1930’larin ekonomik bunalimi da dahil olmak uzere, 1900’den bu yana herhangi bir yildan daha fazla, kisi basina dusen GSYH’de bir dusus kaydetti. Saglik krizi tahminen 120 milyon insani asiri yoksulluga itti. Ancak Gelismekte Olan Piyasalar ve Gelismekte Olan Ekonomiler (GOE’ler) icin kalkinma gostergelerindeki gerileme pandemi ile baslamadi. COVID-19, yaklasIk yarim on yil once ortaya cikan rahatsiz edici ekonomik gerileme egilimini derinlestirdi ve hizlandirdi. Buna Tersine Donme Problemi denir.Geriye Donen Gelisim: Tersine [Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...]

21. yuzyilda GOE’lerde bircok olumlu egilim goruldu: yoksullugun azaltilmasi, zengin ve yoksul ulkeler arasindaki ucurumun daralmasi, kisi basina dusen gelirde daha yuksek buyume oranlari ve cok daha dusuk ekonomik kriz vakalari. Ulkeler icinde esitlik daha guclu bir temel kazandi ve bircok sosyal gosterge iyilesti. 2015 yilinda, 1980’lerin basindan bu yana emtia fiyatlarindaki en buyuk dususu, bu gelisme kazanimlarinin tersine donmesi izledi ve COVID-19 bu aksilikleri daha da kotulestirdi.

Tersine Donme Sorunu , Afrika ve diger dusuk gelirli bolgelerde daha akut olmakla birlikte, cografya acisindan yaygindir. Sadece ekonomik ve sosyal gostergeleri etkilemekle kalmaz, ayni zamanda ekonomik ve sosyal sonuclardaki tersine donusun demokratik degerlerdeki bir gerileme ile cakistigi gorundugunden, iceride ve ulusal sinirlarin otesinde potansiyel olarak siyasi istikrari bozmaktadir.



2000-2015 arasindaki bolluk yillari , dusuk ve orta gelirli ulkelerin puanlarinda kalkinmada daha erken bir tersine donuse isaret eden felaketli 1980’leri izledi (Sekil 1, Tablo 1). Bu ekonomik, sosyal ve politik gostergelerdeki ortak nokta, daha kotuden daha iyiye ve daha kotuye dogru farkli bir U-seklini izlemeleridir-. Bu, bircok boyutta GOE’lerin bir grup olarak ilerlemeden duraganliga dogru hareket ettigini gosterir.

GOE’ler icin ‘bonanza yillari’
1980’lerin GOE borc yuku, 1990’larin basinda orta gelirli ulkeler icin Brady Plani ve daha sonra Agir Borclu Yoksul Ulkeler (ABYU) borc tahliye girisimi araciligiyla dusuk gelirli ulkeler icin ele alindi. Bu uzayan borc krizlerinin cozumu, toparlanmanin yolunu acti. GOE’ler icin, 21. yuzyilin ilk on yili, kisi basina dusen GSYH’nin gelismis ekonomilerin (GE’ler) buyume marjini geride biraktigini gordu. Negatif 5 yillik reel GSYH buyumesine sahip GOE’lerin payi 1990’larin basinda yuzde 40’tan 2008’de yuzde 10’un altina dustu. Yoksulluk oranlarinda onemli dususler ve daha adil bir gelir ile sosyal kosullar onceki yirmi yila kiyasla onemli olcude iyilesti.Geriye Donen Gelisim: Tersine Donme Problemi Nedir?

Guclu ekonomik buyume, GOE’lerin mali ve dis konumlarini iyilestirmelerine ve mali sektor politika cercevelerini guclendirmelerine olanak sagladi. 1970’lerden 1990’lara kadarki yuksek enflasyon ve borc ve mali krizlerde onemli bir azalma oldu, bu nedenle merkez bankalari dusuk politika oranlarini surdurdu ve artan uluslararasi rezervler dis tamponlari guclendirdi. GOE cari aciklari 2001’de GSYH’nin yuzde 3,5’inden 2007’de yuzde 1,2’ye dustu. GOE’lerin yaklasIk yuzde 70’i uluslararasi rezerv-dis borc oranini 10 yuzde puandan fazla artirirken, dortte biri artis kaydetti yuzde 50’den fazla puan yapti. Bircok GOE, 2009 kuresel durgunlugunu gecmiste oldugundan daha buyuk bir direncle karsiladi.

Surdurulebilir buyume ayni zamanda kuresel yoksullugun ve esitsizligin azaltilmasina da yardimci oldu. Dusuk gelirli olarak siniflandirilan ulke sayisi 2001’de 66’dan 2015’te 31’e duserken, asiri yoksulluk 2000’de kuresel nufusun yuzde 30’undan 2015’te yuzde 10’a dustu. Ulkeler arasi esitsizlik iyileserek kuresel Gini endeksini 69,7’den dusurdu. 1999’da 2015’te 62’ye cikti. Cogu GOE’de ulke ici esitsizlik de azaldi. Ornegin Latin Amerika’da 2000’den 2015’e kadar 50 milyondan fazla insan yoksulluktan kurtarildi ve orta sinif nufusun ucte birinden fazlasina ulasti. Egitim bosluklari azaltildi. Ornegin, 2000 ile 2016 arasinda, Hindistan’da alt orta ogretimi tamamlama oranlari 2002’de yuzde 53’ten yuzde 86’ya yukseldi ve ortalama dusuk-orta gelirli ulke icin yuzde 57’den yuzde 74’e yukseldi.

Ozetle, bu yuzyilin ilk 15 yili, en az 1950’den bu yana gelismis ekonomilere kiyasla surdurulebilir GOE ekonomik ve kalkinma kazanimlari saglayan tek donemdir.

Bununla birlikte, yeni refah, muhtemelen GOE’nin temellerinde kalici bir degisimden ziyade, surdurulebilir elverisli dis kosullara borcluydu. Onemli bir faktor, Cin’in kuresel emtia fiyatlarini yukselten ve 19. yuzyilin baslarindan bu yana en uzun emtia patlamasini korukleyen hizli yatirima dayali buyumesiydi. Buyumenin bir diger motoru, dunya GSYH’sinin payi olarak 1990’da yuzde 40’tan az olan dunya ticaretindeki artisti, 2011’de yuzde 60’in uzerine cikti. Daha da onemlisi, kuresellesen finans ve finans merkezlerindeki dusuk faiz oranlari risk almayi tesvik etti ve yatirimcilar gelismekte olan pazarlarda firsatlar aradilar. Dogrudan yabanci yatirim haric GOE’lere brut sermaye girisleri yaklasIk yedi kat artti (2001’de GSYIH’nin yuzde 1’inden 2007’de yuzde 6,5’e).

Ters Sorunun Baslangici
2015-2019 doneminde, GOE’lerde kisi basina dusen reel GSYIH buyumesi belirgin bir sekilde yavasladi, ortalama yuzde bir veya onceki bes yilin buyume oraninin yarisi ve 2000-2007 oraninin yaklasIk ucte biri oldu. Bunu COVID-19 salgini ve 2021’de gerileyen ve duzensiz bir toparlanma izledi. 2021’de AE’lerin ucte birinden fazlasi kisi basina gelirde yeni bir zirveye ulasti (Holston ve Reinhart, 2022). Buna karsilik, orta ve dusuk gelirli GOE’ler icin, 2021’de kisi basina dusen GSYH’nin zirvesinde olan ulkelerin payi cok daha dusuk, sirasiyla yuzde 21 ve yuzde 12. Bu, GOE’lerin yuzde 80 ila 90’inin onceki kisi basina gelir duzeylerinin altinda oldugu anlamina gelir.

Bu, krizin beseri sermaye ve gelir esitsizligi uzerindeki etkisiyle buyume uzerinde kalici etkileri olabilecegini, diger makroekonomik degiskenlerde ise ekonomik gerilemenin belirgin oldugunu gostermektedir. Borc sorunlarinin, ozellikle dusuk gelirli ulkelerde yeniden ortaya cikmasi, Tersine Donme Sorununda belirgin bir sekilde yer almaktadir.Geriye Donen Gelisim: Tersine Donme Problemi Nedir?
GOE’ler, mali tamponlar ve bu krize giden yillardaki surekli borc azaltma sayesinde 2008-2009 krizini atlatmayi basardilar, ancak o zamandan beri borc ve butce aciklari istikrarli bir sekilde artarak dayanikliligi azaltti. Emtia ihrac eden GOE’lerin mali sagligi keskin bir sekilde kotulesti ve yuksek buyume doneminde notlardaki istikrarli iyilesmenin yerini tekrarlayan not dususleri aldigindan, kamu maliyesindeki gerileme GOE’lerin ulke kredi notlarinda bir ters-U olarak yansitildi. (Sekil 4). Kamu borc yukleri 2019’dan cok once GOE’lerin cogunda artarken, ekonomik aktivite ve hukumet gelirlerinde pandemi kaynakli cokus, Brady ve HIPC planlarinin birkac “mezununu” borc sIkintisi bolgesine geri itti.
Enflasyondaki tersine donus, daha yakin tarihlidir ve AE’ler icin ortaktir. 2008 yilini animsatan bir sekilde, (bugune kadar) daha kucuk olcekte de olsa, gerileyen etkileriyle gida fiyatlari enflasyonu da yeniden ortaya cikmistir. Enflasyonist baskilarin yeniden alevlenmesi, Rusya-Ukrayna savasindan bile once, bircok merkez bankasinin beklediginden daha kalici oldugunu kanitladi ve GOE’lerde nispeten yeni bulunan merkez bankasi bagimsizligina bir meydan okuma teskil edecek.

Esitsizligin ve yoksullugun tersine cevrilmesi
Yirmi yillik ilerlemenin ardindan, yoksullugu ve esitsizligi azaltma konusundaki ilerleme de belirgin bir geri donus yasadi. 1990’larda baslayan asiri yoksulluktaki surekli dusus, COVID-19 oncesi on yilda zaten durdu. Dunya Bankasi verileri, 1990’dan 2015’e asiri kuresel yoksullugun yilda ortalama yaklasIk yuzde 1 dustugunu, ardindan 2013’ten 2015’e yavaslayarak, COVID-19’dan onceki yillarda daha da yavaslamadan once yilda 0,6 puana dustugunu gosteriyor. Saglik krizi devam ettikce, oyalama tamamen tersine cevrildi.

Kuresel yoksullugun azaltilmasindaki yavaslama, kismen asiri yoksullugun artan yogunlasmasindan kaynaklanmaktadir: Yoksullukta diger bolgelere gore daha yavas bir azalma yasayan Sahra Alti Afrika’da ve Orta Dogu ve Kuzey Afrika’da yoksulluk ani artislarinda. Asiri yoksulluk oranlari, devam eden catismalarin tesvikiyle 2015 ile 2018 arasinda yuzde 3,8’den yuzde 7,2’ye cikarak neredeyse iki katina cikti (Dunya Bankasi 2020).

Yoksullugun tersine cevrilmesi, onceki 5 yil boyunca ortalamadan daha yuksek asiri yoksulluk oranlarina sahip ulkelerin payindan toplanabilir. 1995’ten 2008’e kadar yoksullugun kotulestigi GOE’lerin payi yuzde 42’den 10’un altina dustu. Daha sonra ilerleme durdu, pay 2019’da yuzde 18’e yukseldi ve 2020’de neredeyse yuzde 42’ye yukseldi. Asiri yoksulluk o zamandan beri artmaya devam etti. Dunya Bankasi tahminleri, COVID-19 kaynakli asiri yoksullugun yuzde 0,9 ve hatta Sahra Alti Afrika’da daha da artacagini gosteriyor (Narayan ve digerleri, 2022).

Pandemi ozellikle kentsel yoksullar ve ozellikle kadinlar uzerinde sert oldu (Mahler ve digerleri, 2022). Cogu durumda, esitsizlikteki COVID-19 artisi, halihazirda mevcut olan egilimleri guclendirdi ( Dunya Bankasi, 2020). 2000-2010 donemindeki daha hizli ekonomik buyume, 1990’larda ve 2000’lerin basinda tarihsel olarak yuksek seviyelerden olsa da, kuresel olarak ulke ici gelir esitsizliginde bir dususu kolaylastirdi. Gini Endeksi tarafindan olculdugu uzere, GOE’lerin yuzde 60’indan fazlasinda gelir esitsizligi azaldi. Yoksullugun azaltilmasinda oldugu gibi, pandemiden onceki yillarda, tersine donusun ciddi bir sekilde gerceklestiginde iyilesme durmustu. 2008-10 kuresel mali krizinin tam tersine, GOE’lere kiyasla GOE’lerde geciken ekonomik toparlanma, ulkeler arasi gelir esitsizligini artirdi. Gini ve Theil endekslerine gore, ulkeler arasi esitsizlik 2010’larin basindaki seviyelere geri dondu. GOE’lerdeki ulke ici gelir esitsizligi de 2020’de artti (yaklasIk 0,3 puan), 2000’lerden bu yana istikrarli dususu tersine cevirdi (Dunya Bankasi, 2022).

Insan sermayesinin tersine cevrilmesi
Cogu GOE’de insan sermayesi birikimi ciddi sekilde kesintiye ugradi ve pandemi, dusuk gelirli hanelerden gelen cocuklar uzerinde orantisiz bir etki yaratti. Ogrencilerin bircok gun okula gitmemesinin ve bazilarinin, ozellikle kizlarin, sinifa donmemelerinin uzun vadeli sonuclari, gelisim surecinde bir fay hatti olarak kucumsenemez.

Okullarin kapanmasi dunya genelinde 1,6 milyar cocugu etkiledi, ancak dusuk ve orta gelirli ulkeler, okullari yuksek gelirli emsallerinden cok daha uzun sure kapatti. Guney Asya, Latin Amerika ve Afrika’nin bazi bolgelerinde okullar 80 haftadan fazla bir sure kapali kaldi. Ocak 2022’de okullari yeniden acan Uganda, 82 haftalik kismi veya tam kapanma ile listelerin zirvesinde yer aldi. Son arastirmalar Latin Amerika’da gunumuzun dezavantajli ogrencilerinin orta ogretimi tamamlama olasiliginin bolgesel ortalama yuzde 61’den yuzde 46’ya dustugunu gosteriyor. Bu tur ortalamalar, sosyoekonomik gruplar arasindaki car***i farkliliklari maskeliyor. Okullarin kapanmasi tum ogrencileri etkilese de ogrenmeye devam etme yetenekleri ebeveynlerinin gelirine ve egitim duzeyine bagliydi. Dezavantajli hanelerdeki cocuklar imkansiz degilse de zor buldular. Yeterli ekipman, baglanti ve iyi egitimli ebeveynler tarafindan bire bir kocluk eksIkligi nedeniyle egitimlerine evde devam etmek. Bu cocuklarin orta okulu bitirme olasiligi yuzde 32’ye, yani 1960’larda dogan topluluklar icin en son bildirilen egitim duzeyine daha yakin olabilir.Geriye Donen Gelisim: Tersine Donme Problemi Nedir?

COVID-19, GOE’lerde saglik hizmetlerinin saglanmasini da geciktirdi. Dunya Saglik Orgutu ve Dunya Bankasi tarafindan derlenen kanitlar , COVID-19 pandemisinin Evrensel Saglik Kapsamina yonelik yirmi yillik kuresel ilerlemeyi durdurmasinin muhtemel oldugunu gosteriyor. Bircok GOE hizmet kapsami konusunda ilerleme kaydetmistir ve 2019 itibariyle dunya nufusunun yuzde 68’i dogum oncesi ve sonrasi bakim gibi temel saglik hizmetleri kapsamindadir; bagisIklama hizmetleri; HIV, TB ve sitma gibi hastaliklarin tedavisi; ve kanser ve diyabet gibi bulasici olmayan hastaliklarin teshis ve tedavisine yonelik hizmetler, pandemi, duzenli saglik hizmetlerini kesintiye ugratti ve ulkelerin saglik sistemlerini gerdi. Sonuc olarak, ornegin, bagisIklama kapsami on yilda ilk kez dustu ve tuberkuloz ve sitmadan olumlerin insidansi artti.

Siyasi geri donusler
Daha yavas buyume, artan yoksulluk ve esitsizlik ve kamu hizmetlerinin kalitesinden memnuniyetsizlik, ozellikle de bircok GOE’de pandeminin (yanlis) yonetiminde kendini gosteriyor, hukumetlerden ve demokratik degerlerden memnuniyetsizlige katkida bulunuyor. Freedom House tarafindan toplanan verilere gore , “ozgur olmayan” ulkelerin payi, diger ekonomik ve sosyal gostergelerde gozlemlediklerimizi taklit eden U seklinde bir model izlemistir. Dunyanin dort bir yanindaki toplumlar, coktan gitmis sayilan radikal siyasi kirilmalar yasiyor. Bu tezahurler pandemiden onceydi, ancak son iki yilda artti.

Siddetli catismalar son otuz yilda gozlemlenen en yuksek seviyelere cikarak hem dusuk hem de orta gelirli ulkeleri etkiledi ve 2019’un sonu itibariyla dunya capinda 80 milyon zorla yerinden edilmis insan vardi, bu kaydedilen en yuksek sayi. Rusya’nin Ukrayna’yi isgali bu rakamlara her gun ekleniyor.

Geriye Donen Gelisim: Tersine Donme Problemi Nedir?Son dusunceler
COVID-19 krizi, ozellikle ekonomik ve sosyal temellerin pandemi oncesinde gerilemeye basladigi bircok ulkede, onemli ilerleme kaydedilen bircok kalkinma gostergesini geri birakti. Dusuk gelirli ulkelerde aksilikler daha keskin olsa da, egilim GOE’ler arasinda cok daha kapsamlidir. Gecmis herhangi bir rehber ise, politika tersine cevrilmeleri genellikle “kotu zamanlarin” hemen ardindan yakindan takip edilir. Politikadaki geri donusler, sirayla, kendi kendini guclendiren ekonomik ve sosyal gerilemelere zemin hazirlar. Uluslararasi toplum ve gelismis ekonomiler, felaketli 1980’leri tekrar ederek koordineli yardimin ertelenmesinin artan riskleriyle uzlasmalidir. Gelistirme Ters Probleminin kapsami burada anlatilanlar henuz 40 yil onceki gelisme geri donusleri olceginde degil, iklim degisIkliginin yarattigi ve GOE’lere orantisiz sekilde zarar verecek yeni riskler eklendi.


ALİNTİ ~
________________

Bizde MutSuz Olalim ~
 


Şu anda bu konuyu görüntüleyen etkin kullanıcılar: 1 (0 üye ve 1 ziyaretçi)
 
Seçenekler
Stil

Yetkileriniz
Konu Acma Yetkiniz Yok
Cevap Yazma Yetkiniz Yok
Eklenti Yükleme Yetkiniz Yok
Mesajınızı Değiştirme Yetkiniz Yok

BB kodu Açık
Smileler Açık
[IMG] Kodları Açık
HTML-Kodu Kapalı
Trackbacks are Açık
Pingbacks are Açık
Refbacks are Kapalı



Tüm Zamanlar GMT +3 Olarak Ayarlanmış. Şuanki Zaman: 16:18.