[Zeynep]

*Birbirinden ayrı yerlerde bulunan kişi veya kurumlar arasında özel veya resmî haberleşmeyi sağlayan yazı türüne “mektup” denir.
*Bir yazarın, sanatçının, din büyüğünün vs. bir konudaki görüşlerini ve duygularını açıklamak için yazdığı nazım veya nesir türüne “edebi mektup” denir.
*Edebî mektuplar açık olarak bir dergide veya gazetede yayımlanabilir.
*Yazar, birine hitaben herhangi bir konudaki görüşlerini, düşüncelerini, duygularını anlatır. Ancak asıl amaç bu duygu, düşünce ve görüşleri herkese anlatmaktır.
*Yazar, karşısındakine öğüt verir, yol gösterir.
*Edebî mektuplardan yazıldıkları döneme ait sanat, edebiyat ve fikir olayları hakkında bilgi edinmek de mümkündür.
*Edebiyat dünyasında tanınmış sanatçılar birbirlerine yazdıkları mektuplarla genelde fikir ve sanat olaylarını, eserleri tartışırlar.
*Olaya bağlı sanatsal türlerde de edebî mektuplardan yararlanılır.
*Özellikle hikâye ve roman türlerinde kahramanların hayatlarını, ruh hâllerini, duygularını, düşüncelerini, anlayışlarını daha etkili anlatmak için zaman zaman mektuplar araç olarak kullanılmıştır.
*Edebî yazışmaların bazıları sonradan kitap hâline getirilmiştir.
*Kahramanların birbirlerine yazdıkları mektuplardan oluşan romanlar dahi vardır.
*Eski dönemlerde, kişisel edebî mektuplar, "Mektûbât = Mektuplar" adı altında toplanır ve geniş kitlelerin de okuyabilmesi için yayımlanırdı.
*Düşünce ve edebiyat alanındaki görüşleri sergilemeleri bakımından mektupları yayımlanan yazar ve şairlerimizden bazıları şunlardır:
Ali Şir Nevaî (XV. yy.), Kınalızade Ali (XVI. Yy.), Veysî (XVII. yy.), Ragıp Paşa (XVIII. yy.), Namık Kemal (XIX.yy.), Ahmet Hamdi Tanpınar (XX. yy.)


Dünya Edebiyatında Mektup:
*Mektubun edebî tür olarak gelişimi Latin edebiyatına dayanmaktadır.
*Mektubun bugünkü anlayışa uygun niteliğe ulaşması ise 16. yüzyıldan sonradır.
*Bu dönemden itibaren Fransa, İtalya, İngiltere ve Almanya’da bu türün yaygınlaştığı görülmektedir.
*Mektup türünün ustaları ancak 18.-19. yüzyılda yetişmiştir.
*Özellikle Fransa’da De Sevigne, Voltaire, Rousseau bu türü çok kullanan sanatçıların başında gelmektedir.
*Bazı sanatçılar eserlerini, romanlarını daha içten ve etkili olur diye mektup tarzında kaleme almışlardır.
*Batı edebiyatında Balzac “Vadideki Zambak”ı, Goethe “Genç Werther’in Istırapları”nı, J. J. Rousseau “Nouvelle Heloise”ı bu şekilde yazmıştır.
*Bazı Avrupalıların eski Türk hayatı ile ilgili mektupları, bugün tarihi belge olarak kabul edilmektedir.
*Lady Montegu’nün “Şark Mektupları (Türkiye mektupları)” bu eserlerden biridir.
*Batı edebiyatında edebî mektup formatını kullanmış diğer yazar ve sanatçılara örnek olarak Ben Jonson, John Dryden, William Congreve ile yakın zamanlarda W. H. Auden ve Louis MacNeice verilebilir.

Türk Edebiyatında Mektup:
*Türk edebiyatında mektup türünün geçmişi çok eskilere dayanmaktadır.
*“Münşeat”larda özel ve resmî mektuplara çokça yer verilmiştir. Yalnız bunların dili çok süslü ve ağırdır.
*Münşeatlar yazarının adıyla anılmaktadır: “Münşeat-ı Feridun Bey”, “Münşeat-ı Kâni” gibi.
*Tanzimat’tan sonra ise gazetelerde yayımlanan birçok açık mektup göze çarpar.
*“Münşeat” adı verilen örnek mektup metinleri, bu dönemde kalıplaşmış bir biçimi olan mektup türünün yaşamasını sağlamıştır.
*Tanzimat’tan sonra ilk ilgi çekici mektup örnekleri Akif Paşa’ya aittir ve bu mektuplar 1885’te yayımlanmıştır.

*Sonraki dönemlerde de ünlü kişilerin mektupları kitap hâlinde basılmıştır:
Namık Kemal / Hususî Mektuplar
Abdülhak Hamid Tarhan / Mektuplar
Muallim Naci / Muhaberât ve Muhâverât

Bazı sanatçılar ise mektuplardan oluşan romanlar, hikâyeler, anılar, gezi yazıları, denemeler kaleme almıştır:
Halide Edip / Handan
Hüseyin Rahmi Gürpınar / Mutallaka, Sevda Peşinde
Reşat Nuri Güntekin / Bir Kadın Düşmanı
Yakup Kadri Karaosmanoğlu / Bir Serencam
Cenap Şahabettin / Hac Yolunda, Avrupa Mektupları
Ahmet Rasim / Romanya Mektupları
Nurullah Ataç / Okura Mektuplar
*Ömer Seyfettin bazı hikâyelerini mektup tarzında kaleme almıştır.

Mektup tarzında yazılmış şiirler de vardır:
Kemalettin Kamu / İzmir Yolunda Son Mektup
Orhan Veli / Oktay’a Mektuplar

Cumhuriyet Döneminde de bazı sanatçıların mektupları toplanarak kitap hâlinde yayımlanmıştır:
Cevat Şakir Kabaağaçlı / Mektuplarla Halikarnas Balıkçısı
Nazım Hikmet / Kemal Tahir’e Hapishaneden Mektuplar
Ahmet Hamdi Tanpınar / Mektuplar
Cahit Sıtkı / Ziya’ya Mektuplar