Yazılı Edebiyat
 

*Yazılı Türk edebiyatının ne zaman başladığı ile ilgili kesin bilgiler yoktur.
*Türklerin en eski yazılı eserleri 6. yüzyıldaki Yenisey yazıtlarıdır; ancak bunlar okunamadığı için belge niteliği taşımazlar.
*Bu bakımdan Türk tarihinin ve edebiyatının ilk yazılı ürünleri 8. yüzyılda Göktürk yazısıyla ortaya konulan Orhun (Göktürk) yazıtlarıdır.
*Yenisey yazıtları, Yenisey Kırgızlarına ait balbal adı verilen mezar taşlarından ibarettir. Üzerinde adlar ve birkaç sözcükten oluşan sözler yer alır.
*Dönem ürünleri Göktürkçe ve Uygurca ile verilmiştir.
*Hem halk diline dayalı bir anlatım (Tonyukuk anıtı), hem de sanatlı bir söylev diliyle yapılan anlatım (Kültiğin ve Bilge Kağan anıtları) kullanılmıştır.
*Bu dönemde hem dini hem din dışı konular işlenmiştir.
*Bazı atasözleri (savlar) ve destanlarımız bu dönemde yazıya geçirilmiştir. (Elimizde Uygurca yazılmış savlar ile Oğuz Kağan destanının metni vardır.)
*Şiirlerde nazım birimi dörtlük; ölçü, ulusal ölçümüz olan hecedir.
*Göktürkçe ile ortaya konulan ürünlerde dil, yabancı etkilerden uzaktır.
*Uygurca eserlerde ise yabancı etkiler görülür.
*Türkler, tarih boyunca geniş coğrafyalara yayılıp birçok kültürle etkileşime girdikleri için Göktürk, Uygur, Mani, Brahmi, Arap ve Latin alfabeleri gibi birçok alfabe kullanmışlardır.
*Türklerin kullandığı ilk alfabe, milli nitelikler taşıyan Göktürk alfabesidir (38 harften oluşur, sağdan sola veya yukarıdan aşağıya bitiştirilmeden yazılır.)
*Göktürk alfabesinden sonra Uygur alfabesi kullanılmıştır. (14 harflidir, sağdan sola doğru yazılır)
*Orhun yazıtlarındaki dilin işlenmişliğine bakılırsa, Göktürkçenin eski çağlarda da kullanılmış olabileceği söylenebilir. Nitekim Yenisey yazıtlarının da aynı alfabe ile yazıldığı bilinmektedir.
*Uygur alfabesinin ardından İslamiyet’ten sonra Arap alfabesi kullanılmıştır.
*Arap alfabesinden sonra ise Latin alfabesine dayalı yeni Türk alfabesi kullanılmıştır.


Türklerin tarih boyunca kullandığı alfabeler:
1-Göktürk alfabesi (...-11. yy.)
2-Uygur alfabesi (8.yy-15.yy)
3-Arap alfabesi (11.yy-1 Kasım 1928)
4-Türk (Latin) alfabesi (1 Kasım 1928-....)

Not: Türklerin, yaygın olmamakla birlikte Mani ve Sogd alfabelerini de kullandıkları bilinmektedir.