IRCForumu.ORG   sohbetkacak
reklamalanı


 
 
Seçenekler Stil
Alt 30 Mayıs 2022, 11:48   #1
Webmaster
CeReN - ait Kullanıcı Resmi (Avatar)

Standart Bebeklerin Beyni Nasil Calisir?

Bebekler sandigimizdan daha zeki olabilirler. Yasaminin ilk yilinda cocuk toplumun uyesi olmayi ogrenir. Bu yuzden cocuklarin dogduklari cevreye nasil uyum sagladiklari konusu ile ilgilenmek daha dogru onlari daha iyi anlamamizi saglar. Bebeklerin dogduklari zaman gorundukleri kadar caresiz ufakliklar olmamasi mumkun. Dunya ve isleyisi konusunda beklentileri olmasi muhtemeldir.Bebeklerin Beyni Nasil Calisir?

Gelisim PsIkolojisi alani diger dallara gore daha yeni bir alan. YaklasIk 100 yildir bu psIkoloji ile ilgileniliyor. Eskiden bebeklerin caresiz, bos bir sayfadan ibaret kucuk seyler olduguna inanilirdi. Bebeginize bir sey soylediginizde sizi anladigini gostermesi, bebeklerin basindan beri oldukca zeki oldugunu dusundurmuyor degil.

Yer Cekimi Deneyi
Merak edilen konularin basinda bebeklerin su ve yercekimi seylerle ilgili ne bildikleridir. Dunyanin nasil isledigini bilerek mi doguyorlar? Yani bebek bir objeyi biraktiginda dusecegini biliyor mu? Bebeklerin ne tur beklentileri olabilir? Bebekler ilk bes aylarindaki engin tecrubeleri ile ilgili kucuk bir makale yazabilselerdi isimiz cok daha kolay olurdu. Ama bu yokken iyi olduklari seyden faydalanmaliyiz. Cocuklar uzerinde calismasi en uygun yaslar 4 ila 6 ay arasinda olanlar. Cunku bu buyuklukte bebekler gozleri uzerinde kontrol sahibi olur. Yani bebeklerin ne dusunduklerini cozmek icin bebeklerin zaman icinde nasil bilgi edindikleri konusunda deneyler yapilir. Bebeklerin iyi gorebildigi seyler kullanilir. Onlara olaylari kukla sahnesinde gormelerini saglayacak kucuk setler yapiliyor. Yetiskinler gibi ilginc bulduklari seylere bakma egilimindeler ve sIkildiklarinda biraz kabalasiyor, gozlerini kaciriveriyorlar. Yani bebeklerin gosterdigimiz seylere ne kadar sure baktigina hesaplayarak aslinda bebeklere sorular sorulabilir. Uzmanlar ilk olarak bebekleri gozlemlerken, hazirladiklari sahnenin onunde ebeveynlerinin kucagina oturturlar. Bebegin yuzunu ceken bir kamera bulunur. Bebek pes pese 2 saniye sahneden baska yere bakarsa bebek dilinde sIkildigini soyledigini anlasilir ve yapay zeka beklemeye gecer ve boylelikle sonraki deneye gecilmis olunur.

Yer cekimi deneylerinde onlara beklendik ve beklenmedik bir olay gosterilir. Ilk olayda onlara kutunun ustunde ileri geri hareket ettirilen bir blok gosterilir. Ilginc seylere bir sure bakiyorlar ama sonra sIkiliyorlar. Bu tur bir olaydan dikkatlerini beklenmedik ya da sihirli bir olaya cekiyorsunuz. Ikinci olayda kutunun ustundeki blok itmeye devam edilir. Kutunun bittigi yerde blok havada oylece asili kaldiginda bebekler sasirir gozlerinden odaklandiklari anlasiliyor. Oylece ona bakiyorlar. Peki ne dusunuyorlar? Seye benzer bir sey dusunuyor olabilirler: “Bunda bir sorun var! Bu normalde olan bir sey degil!” Bu da daha uzun bakmalarini sagliyor. Yani onlara bir kukla gosterisi sunuluyor ve ne kadar baktiklarini olcuyorsunuz. Basit ama etkili bir yontem. Cunku test yapabildigimiz en kucuk yasta bile bebekler desteklenmeyen nesnenin dusmesini bekliyor. Yani yercekimini anliyorlar.

Nesne Kaliciligi Deneyi
Normalde bebeklerin bir nesnenin gozden kaybolsa da hala orada oldugunu anlamadigi dusunulur. Buna nesne kaliciligi denir ve bebeklerin bunu 9 aylik olana kadar anlamadigini dusunuruz. Uzmanlar tarafindan gelistirilen bakma paradigmalari sayesinde bebeklere gosterilen nesne bir yerden bir yere gecmis olsun ya da olmasin, onlarin yercekimi, kalicilik, devamlilik fikrini dusundugumuzun aksine cok onceden bildiklerini gosterdi. Bu bize bebeklerin bu temel bilgiye sahip oldugunu ve bu temel ve ilkel bilginin bir cekirdek belki bir tohum gibi zamanla buyuyecegini gosteriyor.Bebeklerin Beyni Nasil Calisir?

Temel bilginin insana hasta oldugunu saniriz ama hayvanlarda da bunun oldugu biliniyor. Peki insan olarak temel bilgi konusunda bizi benzersiz kilan nedir? Uzmanlar bunu cevaplayabilmek icin cocuklara birkac nesne gosterip bir seri deneme yaptilar. Bu nesneleri nasil karsilastiracaklarini ogreniyorlar mi bakacagiz. Uzmanlara gore 2 nesne 2 fikir ya da iki olay arasinda karsilastirma yapabilmemiz soyut dusunce ile mumkun. Yani kastedilen sey beysbol oynamayi bilebilirsiniz ama kriket oynamayi bilmiyor olabilirsiniz ve sizi beysbola benziyor ama ondan su yonden, bu yonden veya o yonden farkli deyip sizi kisa surede ve etkili sekilde bilgilendirebilirim. Cunku soyut gerekcelendirme yetkisine sahipsiniz. Insanlar bunu caba gostermeden surekli yapar. Peki ya bebekler? Iste bu alanda bebeklerin ne yapabildigini arastirmaya basliyoruz. Bulunan en basit soyutlama yontemi size iki nesne sunarsam ayni ya da farkli olup olmadiklarini soyleyebilir misiniz? Yani bebeklere sahnede benzer nesneler gosterilir. Bu nesneler uzmanlar tarafindan bebekler sIkilana kadar hareket ettirilir. Bebekler sIkildikca onlara cift olan baska 2 nesne gosterilir ve bunu ayni olan baska iki nesne ve bir baskasi daha izliyor. Ayni olanlarin iliskisini anliyorlar. Yani “evet anladim biliyorum diyorlar. Sorun degil!” bir sure bakiyorlar. Ama cok surmuyor. Muhtemelen bu bebeklerin gordugu en ilginc kukla gosterisi olmuyor ama sonrasinda onlaa farkli bir cift gosterilir. Mesela ucgen 1 blok ve bir fil gibi. Iliskilerinin farkli oldugunu saptiyorlar ve “durun biraz!” diyorlar. Bu duruma daha uzun sure bakiyorlar. Bu tip bir deney 20 bebek uzerinde test edildiginde verilerden cikarilan bazi kaliplara gore bebekler beklenmedik duruma 33 saniye bakarken, beklenen olaya 15 saniye kadar bakiyorlar. Bir kullanim kilavuzunu uygulamiyorlar hangisine ne kadar sure bakacaklarini onlar seciyor. Test edilen bu bebekler sihre ya da beklenmedik olaya iki kat uzun sure baktilar. Elimizdeki veriler gosteriyor ki ogrenme mekanizmasi dogustandir. Beynimize bagli durumdadir ama o ogrenme mekanizmasina koydugunuz icerik kapilabilirdir.

Tepkisellik Deneyi
Insanlar hep bilginin nereden geldigini merak eder ve bu soruya dogru cevap vermenin tek yolu, bebek beyin gelisimi uzerinde calismaktir. Yetiskinlerde cok onemli gorevleri olan iki beyin bolgesi vardir. Biri yuzleri gormek icindir digeri de mekanlari gormek icindir. Bu bolgelerin bebeklerde de olup olmadigiyla ilgili yapilan deneylerde bebeklere MR cihazi icinde 3 cesit video izletildi. Birinci video da mutlu, gulumseyen hareketli cocuklar, ikinci videoda dogal cevreler, ucuncu video da gosterilen videolarin goruntulerinin karelere bolunerek verilmis hali vardi. Cikan sonuclarda bebek beyninin bir yetiskin beyninin hemen hemen ayni yerlerde tepkimeye girdigi fark edildi. Sadece on lobda bir alanin farkli calistigi tespit edildi. Yetiskinler icin kendisinin degerli olarak gordugu bir seyi dusundugunde aktiflesen bolge, bebekte hep aktifti.

Yuz Isleme Deneyi
Daha once bebekler ve yuzleri nasil bir isleme tabi tuttuklari konusunda cok az calisma vardi. Dogma buyume uzak doguda yasamis bir birey, batiya geldiginde insanlari ayirt edememeye baslar Yani hepsi bireye ayni gorunur. Peki yuzleri tanimayi nasil ogreniyoruz? Arastirmacilar ilk olarak cilginca bir fikir ortaya atti ve bebeklerin maymun yuzlerini taniyip tanimadiklarini arastirdilar. Insan yuzu maymun yuzunden daha onemli ama ortaya sasirtan sonuclarin cikmasiyla oyle bir onem ortadan kalkti. Her maymun yuzu essizdir ama yetiskinlere maymun fotograflarini gosterirseniz onlari birbirinden ayiramazlar. 3 aylik bebekler bunu kolayca yapabiliyor. Bir maymunun digerinden farkli oldugunu kolayca soyleyebiliyorlar. Bebekler daha cok insan yuzu gordukce onceki diger hayvan turlerinin yuzlerini tanima yetilerini yitiriyorlar. 12 aylik oldugumuz zaman bu ozelligimizi kaybediyoruz. Maymunlari ayirma yetimizi yitiriyoruz ve artik onlari tek tek gormuyoruz bir grup olarak goruyoruz. Bu surece korelme deniyor. Bebekler annelerini tekrar ve tekrar ve tekrar gorunce annenin yuzunu tanimaya adanan noral aglar daha guclu ve etkili hale geliyor.

Arastirmacilar, bebeklerin yuzleri islemeyi nasil ogrendigine odaklandilar. Bebeklerin farkli irklari kategorize edip edemediklerine baktilar. Cunku beyaz yuzler, siyah yuzler ve Cinli yuzlerinin farkli fiziksel karakteristikleri vardir. Bebeklerin beyin aktivitelerine bakmak icin yakin kizilotesi spektroskopi kullanildi. Kaskta bebegin kafatasindan korteksine ulasan dusuk yogunluklu lazerler cikaran optik sensorler sayesinde geri yansiyan isIk yakalanir ve yansiyan isIklardan matematik denklemlerini kullanarak bebegin korteksinde ne kadar hemoglobin aktivitesi oldugunu hesaplanir. Boylece de bebegin bilgiyi isleyip islemedigini anlasilmis olunuyor. Bebegin kisa bir sureligine ki bazen birkac saniye olabiliyor, tepki verdigi zamanlar, odaklanilan periyotlar oluyor ve gorunuse gore daha 6 aylikken bile her bir ayri yuzu taniyabiliyorlar. Tipki maymunlarda oldugu gibi ama 9 aylik olunca bu yetenegi kaybediyorlar ve cok farkli olsa da beyaz bebekler onlari tek bir grup olarak ayirabiliyorlar.

Arastirmacilar, sakalli bir ebeveyne alismis bebegin, sakallar kesildikten sonra ebeveynini yabanci olarak gormeye baslamistir. Bebegin daha sonra ebeveynini tanimasi, bebegin dogal duygusal tonlari kullanmasiyla mumkun oldu. Bu bebekler icin cok onemli yasamlari boyunca ogrenmeleri, adaptasyonlari hepsi de yuzleri taniyip tanimamalarina baglidir.


ALİNTİ ~
________________

Bizde MutSuz Olalim ~
 


Şu anda bu konuyu görüntüleyen etkin kullanıcılar: 1 (0 üye ve 1 ziyaretçi)
 
Seçenekler
Stil

Yetkileriniz
Konu Acma Yetkiniz Yok
Cevap Yazma Yetkiniz Yok
Eklenti Yükleme Yetkiniz Yok
Mesajınızı Değiştirme Yetkiniz Yok

BB kodu Açık
Smileler Açık
[IMG] Kodları Açık
HTML-Kodu Kapalı
Trackbacks are Açık
Pingbacks are Açık
Refbacks are Kapalı



Tüm Zamanlar GMT +3 Olarak Ayarlanmış. Şuanki Zaman: 17:08.