Piaget Ve Kohlberg’in Ahlak Gelisimi Kurami

**CeReN** · 02 Mart 2022, 09:56

Cocuklar, ahlak gelisimleri sayesinde dogru ve yanlis olanin ne oldugunu anlarlar. Cocuklarda ahlak gelisimi belli bir siraya gore gerceklesir. Deger yargilarinin olusmasinda sosyal yasanti, bilissel gelisim duzeyi, gozlemlenen olaylarin iyi analiz edilmesi etkilidir. Ahlak gelisimi ardisIk bir sira izler ve yas faktorune baglidir.

Piaget’e gore cocugun bilissel gelisimiyle ahlaki yargilar arasinda buyuk bir etkilesim vardir. Ona gore cocugun kurallari nasil yorumladigina dikkat edilmelidir. Bu yuzden Piaget, cocuklarin ahlak gelisimini onlarin oynadiklari oyunlari inceleyerek aciklamaya calismistir.

Piaget ahlak gelisimini ahlak oncesi donem, dissal kuralara baglilik donemi ve ahlaki ozerklik donemi olarak uc doneme ayirmistir.

Ahlak oncesi donem cocuklarin 0-6 yas araligina denk gelen donemdir. Cocuklar alti yasindan once dogru ile yanlisi, iyi ile kotuyu ayirt edebilecek zihinsel olgunlukta degildir. Bu nedenle bu doneme ahlak oncesi donem ismi verilmistir.

Ona gore cocuklarin ahlak kurallari alti yasindan once yoktur. Bu donemde ahlak kavramindan soz edilemez. 0-6 yas araligindaki cocuklar benmerkezcidir. Cocuklarin benmerkezci olduklari donemde ahlak kurallarindan soz edilemez. Cocuklar, 0-2 yas araliginda oynadiklari oyunlarda belli kurallarin oldugundan habersizce oyunu oynarlar. Iki yasindan sonra oyunlarda kurallarin oldugunu fark ederler ancak bu kurallara uyulmasi gerektigini ve kurallara neden uyulmasi gerektigini anlayamazlar. 6-10 yas araligindaki cocuklar kurallarin varligini kabul ederler. Bu yas araligindaki cocuklar oyundaki kurallarin degistirilemez oldugunu sanirlar. 10-12 yas araliginda kurallarin degistirilebilir oldugunu farkina varirlar.

Dissal kurallara baglilik donemi 6-10 yaslarini kapsar. Donem icerisindeki cocuklara gore kurallar degistirilemezdir ve kurallara uymayanlar cezalandirilir. Yani sorgulamadan otoriteye uyulan donemdir. Bu donem cocuklari ahlaki gercekcidir. Olayin sonuclari, olayin neden gerceklestigi goz onunde bulundurulmadan somut sonuclara gore degerlendirilir. Davranislarin iyi veya kotu olduguna odul mu yoksa ceza mi getirdigine gore karar verilir. Odul getiren davranis iyi, ceza getiren davranis kotudur. Ne yapilip ne yapilmayacagini buyuklerin koydugu kurallar belirler ve cocuklar bu kurallara uyum saglar.

Ahlaki ozerklik donemi 10 yas ve ustundeki donemi kapsar. Bu donem icerisinde cocugun arkadas sayisi artmaya baslar. Cocuklarin ahlak ilkeleri bu donemde yavas yavas degismeye baslar. Dissal kurala baglilik doneminde niyet onemli degilken bu donem icerisinde niyet onemli olmaya baslar. Kurallar iyi niyetle cignendiyse cocuk affedilebilir. Bu da bize gosterir ki bu donem icerisinde kurallar degistirilmeye baslanmistir. Cocuklarda otonom ahlak hakimdir. Yavas yavas insan hak ve ozgurluklerine saygili olunmaya baslanir.

Kohlberg de bir ahlak gelisimi kurami belirtmistir. Kohlberg’in ahlak gelisim kurami Piaget’nin kuraminin detaylandirilmis halidir. Ancak Kohlberg cocuklarin oyunlarini gozlemlemez. Cocuklara belirli olaylari verir ve onlarin bu olaylara nasil tepki vereceklerini gozlemler. Ahlaki gelisim yasa ve zihinsel olgunluk seviyesine baglidir.Piaget ve Kohlberg'in Ahlak Gelisimi Kurami

Kohlberg’in kuraminda gelenek oncesi duzey (ID), geleneksel duzey (super ego) ve gelenek otesi duzey (ego) olmak uzere uc asama vardir.

Gelenek oncesi oncesi duzey, Piaget’nin dissal kurallara baglilik doneminin kurallarini kapsar. Bu donemde kural baskalari tarafindan konulur. Cocuk, toplumun kabul ettigi iyi ve kotu kategorisine gore davranislarina yon verir. Yani odul kazandiran davranis iyi, ceza getiren davranis kotudur.

Gelenek oncesi duzeyin birinci asamasi itaat-ceza egilimidir. Bu asamadaki cocuklar otoriteye uyum saglar ve ceza almaktan kacinir. Olaylarin nedeni onemli degildir. Cezalar olaylarin buyuklugune gore verilir. Bu asamada korkuya dayali bir ahlak anlayisi vardir. Bu nedenle otoriteyi saglayan sey ortalikta yoksa kurallar cignenebilir. Kurallar otorite ortadaysa gecerli olur onlar icin. Baska insanlarin davranislari onemsenmez. Cocuk bu asamada sadece kendi isteklerini ve davranislarini onemser. Bu duzeyin ikinci asamasi saf cikarci egilimdir. Cocuk kendi isteklerini ve ihtiyaclarini onemser. Ihtiyaclari karsilaniyor ve odul getiriyorsa davranisi uygun bulur. Cikarcilik duygusu on plana cikmistir. Kendisine yarar saglayan seye odaklanir. Karsilikli iliskilerde de cikarci bir tutum sergiler. Kurallaraysa kendi isteklerine uyum sagladigi surece uyar.

Geleneksel duzeyde cocuktaki benmerkezci dusuncenin yerini empati alir. Cocuk toplum bilincini kavramaya baslar. Bu nedenle toplumdaki davranis bicimlerini anlamaya baslar ve bu davranislar degerli olur. Cocuk ailesinin isteklerini de onemsemeye baslar. Bu donemde sadakat onem kazanir, kurallar icsellestirilir. Cevresindeki insanlarin istekleri karsisinda kendi isteklerini geri planda tutar. Geleneksel duzeyin icerisinde yer alan ucuncu asama iyi cocuk egilimidir. Ucuncu asamadaki cocuk akranlariyla birlik olur. Cocuk, iyi bir birey olmaya calisir ve toplum tarafindan onaylanmak ister. Empatik dusuncesinin gelismesiyle olaylara baskalarinin nasil bakabilecegini anlamaya baslar. Toplumun kendisi hakkinda dusundukleri onemlidir. Artik toplum onem kazandigi icin bir gruba dahil olmak ve gruptan dislanmamak onun icin onemlidir. Bu dogrultuda kurallara uymaya calisir. Dorduncu asama kanun ve duzen egilimidir. Artik toplum kanunlari gecerlidir. Sosyal duzene ve topluma uyum saglamak amaclanir. Sorgulanmadan kanunlar kabul edilir ve kanunlara uyulur. Kanunlara uymayanlar dislanir.

Gelenek sonrasi duzeyde birey kendine gore deger sistemleri olusturur. Insan hak ve ozgurluklerine uyum saglanir. Toplum kavrami kabul edilmis ve asilmistir. Bu duzeyde birey toplum disindaki degerlere yonelir. Bu duzey icerisinde yer alan besinci asama sosyal sozlesmeler egilimidir. Haklara, ozellikle bireysel haklara elestirel bir bakis acisiyla bakilmaya baslanir. Demokratik yollarla kanunlarin degistirilebilecegi bilincine erisilir. Sonucta kanunlar insanlarin rahat yasamasi icin vardir. Bu rahatligi saglayamayan kanun degistirilmelidir. Besinci asamada bu bilince ulasilir. Bu asamaya ulasabilen yetiskinler oraniysa sadece %25’tir. Altinci asama evrensel ahlak ilkeleri egilimidir. Dil, din ve irk ayrimi yapilmadan tum insanlarin esit oldugu kabul edilir. Adalet, esitlik, insan haklari gibi kavramlar deger kazanir. Bireyler kendi aralarinda yardimlasmaya baslar. Insan hayatinin onemi iyice anlasilir. Kimse kimsenin yasama hakkini elinden alamaz.

ALİNTİ ~

02 Mart 2022, 09:56	#1
CeReN Webmaster	Piaget Ve Kohlberg’in Ahlak Gelisimi Kurami Cocuklar, ahlak gelisimleri sayesinde dogru ve yanlis olanin ne oldugunu anlarlar. Cocuklarda ahlak gelisimi belli bir siraya gore gerceklesir. Deger yargilarinin olusmasinda sosyal yasanti, bilissel gelisim duzeyi, gozlemlenen olaylarin iyi analiz edilmesi etkilidir. Ahlak gelisimi ardisIk bir sira izler ve yas faktorune baglidir. Piaget’e gore cocugun bilissel gelisimiyle ahlaki yargilar arasinda buyuk bir etkilesim vardir. Ona gore cocugun kurallari nasil yorumladigina dikkat edilmelidir. Bu yuzden Piaget, cocuklarin ahlak gelisimini onlarin oynadiklari oyunlari inceleyerek aciklamaya calismistir. Piaget ahlak gelisimini ahlak oncesi donem, dissal kuralara baglilik donemi ve ahlaki ozerklik donemi olarak uc doneme ayirmistir. Ahlak oncesi donem cocuklarin 0-6 yas araligina denk gelen donemdir. Cocuklar alti yasindan once dogru ile yanlisi, iyi ile kotuyu ayirt edebilecek zihinsel olgunlukta degildir. Bu nedenle bu doneme ahlak oncesi donem ismi verilmistir. Ona gore cocuklarin ahlak kurallari alti yasindan once yoktur. Bu donemde ahlak kavramindan soz edilemez. 0-6 yas araligindaki cocuklar benmerkezcidir. Cocuklarin benmerkezci olduklari donemde ahlak kurallarindan soz edilemez. Cocuklar, 0-2 yas araliginda oynadiklari oyunlarda belli kurallarin oldugundan habersizce oyunu oynarlar. Iki yasindan sonra oyunlarda kurallarin oldugunu fark ederler ancak bu kurallara uyulmasi gerektigini ve kurallara neden uyulmasi gerektigini anlayamazlar. 6-10 yas araligindaki cocuklar kurallarin varligini kabul ederler. Bu yas araligindaki cocuklar oyundaki kurallarin degistirilemez oldugunu sanirlar. 10-12 yas araliginda kurallarin degistirilebilir oldugunu farkina varirlar. Dissal kurallara baglilik donemi 6-10 yaslarini kapsar. Donem icerisindeki cocuklara gore kurallar degistirilemezdir ve kurallara uymayanlar cezalandirilir. Yani sorgulamadan otoriteye uyulan donemdir. Bu donem cocuklari ahlaki gercekcidir. Olayin sonuclari, olayin neden gerceklestigi goz onunde bulundurulmadan somut sonuclara gore degerlendirilir. Davranislarin iyi veya kotu olduguna odul mu yoksa ceza mi getirdigine gore karar verilir. Odul getiren davranis iyi, ceza getiren davranis kotudur. Ne yapilip ne yapilmayacagini buyuklerin koydugu kurallar belirler ve cocuklar bu kurallara uyum saglar. Ahlaki ozerklik donemi 10 yas ve ustundeki donemi kapsar. Bu donem icerisinde cocugun arkadas sayisi artmaya baslar. Cocuklarin ahlak ilkeleri bu donemde yavas yavas degismeye baslar. Dissal kurala baglilik doneminde niyet onemli degilken bu donem icerisinde niyet onemli olmaya baslar. Kurallar iyi niyetle cignendiyse cocuk affedilebilir. Bu da bize gosterir ki bu donem icerisinde kurallar degistirilmeye baslanmistir. Cocuklarda otonom ahlak hakimdir. Yavas yavas insan hak ve ozgurluklerine saygili olunmaya baslanir. Kohlberg de bir ahlak gelisimi kurami belirtmistir. Kohlberg’in ahlak gelisim kurami Piaget’nin kuraminin detaylandirilmis halidir. Ancak Kohlberg cocuklarin oyunlarini gozlemlemez. Cocuklara belirli olaylari verir ve onlarin bu olaylara nasil tepki vereceklerini gozlemler. Ahlaki gelisim yasa ve zihinsel olgunluk seviyesine baglidir.Piaget ve Kohlberg'in Ahlak Gelisimi Kurami Kohlberg’in kuraminda gelenek oncesi duzey (ID), geleneksel duzey (super ego) ve gelenek otesi duzey (ego) olmak uzere uc asama vardir. Gelenek oncesi oncesi duzey, Piaget’nin dissal kurallara baglilik doneminin kurallarini kapsar. Bu donemde kural baskalari tarafindan konulur. Cocuk, toplumun kabul ettigi iyi ve kotu kategorisine gore davranislarina yon verir. Yani odul kazandiran davranis iyi, ceza getiren davranis kotudur. Gelenek oncesi duzeyin birinci asamasi itaat-ceza egilimidir. Bu asamadaki cocuklar otoriteye uyum saglar ve ceza almaktan kacinir. Olaylarin nedeni onemli degildir. Cezalar olaylarin buyuklugune gore verilir. Bu asamada korkuya dayali bir ahlak anlayisi vardir. Bu nedenle otoriteyi saglayan sey ortalikta yoksa kurallar cignenebilir. Kurallar otorite ortadaysa gecerli olur onlar icin. Baska insanlarin davranislari onemsenmez. Cocuk bu asamada sadece kendi isteklerini ve davranislarini onemser. Bu duzeyin ikinci asamasi saf cikarci egilimdir. Cocuk kendi isteklerini ve ihtiyaclarini onemser. Ihtiyaclari karsilaniyor ve odul getiriyorsa davranisi uygun bulur. Cikarcilik duygusu on plana cikmistir. Kendisine yarar saglayan seye odaklanir. Karsilikli iliskilerde de cikarci bir tutum sergiler. Kurallaraysa kendi isteklerine uyum sagladigi surece uyar. Geleneksel duzeyde cocuktaki benmerkezci dusuncenin yerini empati alir. Cocuk toplum bilincini kavramaya baslar. Bu nedenle toplumdaki davranis bicimlerini anlamaya baslar ve bu davranislar degerli olur. Cocuk ailesinin isteklerini de onemsemeye baslar. Bu donemde sadakat onem kazanir, kurallar icsellestirilir. Cevresindeki insanlarin istekleri karsisinda kendi isteklerini geri planda tutar. Geleneksel duzeyin icerisinde yer alan ucuncu asama iyi cocuk egilimidir. Ucuncu asamadaki cocuk akranlariyla birlik olur. Cocuk, iyi bir birey olmaya calisir ve toplum tarafindan onaylanmak ister. Empatik dusuncesinin gelismesiyle olaylara baskalarinin nasil bakabilecegini anlamaya baslar. Toplumun kendisi hakkinda dusundukleri onemlidir. Artik toplum onem kazandigi icin bir gruba dahil olmak ve gruptan dislanmamak onun icin onemlidir. Bu dogrultuda kurallara uymaya calisir. Dorduncu asama kanun ve duzen egilimidir. Artik toplum kanunlari gecerlidir. Sosyal duzene ve topluma uyum saglamak amaclanir. Sorgulanmadan kanunlar kabul edilir ve kanunlara uyulur. Kanunlara uymayanlar dislanir. Gelenek sonrasi duzeyde birey kendine gore deger sistemleri olusturur. Insan hak ve ozgurluklerine uyum saglanir. Toplum kavrami kabul edilmis ve asilmistir. Bu duzeyde birey toplum disindaki degerlere yonelir. Bu duzey icerisinde yer alan besinci asama sosyal sozlesmeler egilimidir. Haklara, ozellikle bireysel haklara elestirel bir bakis acisiyla bakilmaya baslanir. Demokratik yollarla kanunlarin degistirilebilecegi bilincine erisilir. Sonucta kanunlar insanlarin rahat yasamasi icin vardir. Bu rahatligi saglayamayan kanun degistirilmelidir. Besinci asamada bu bilince ulasilir. Bu asamaya ulasabilen yetiskinler oraniysa sadece %25’tir. Altinci asama evrensel ahlak ilkeleri egilimidir. Dil, din ve irk ayrimi yapilmadan tum insanlarin esit oldugu kabul edilir. Adalet, esitlik, insan haklari gibi kavramlar deger kazanir. Bireyler kendi aralarinda yardimlasmaya baslar. Insan hayatinin onemi iyice anlasilir. Kimse kimsenin yasama hakkini elinden alamaz. ALİNTİ ~ ________________ Bizde MutSuz Olalim ~
	Alıntı Yap

Şu anda bu konuyu görüntüleyen etkin kullanıcılar: 1 (0 üye ve 1 ziyaretçi)