[Edi]

[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...]

Kişilik Bozuklukları

Kişilik bozukluğu diğer bir adıyla borderline hastanın sağlıksız bir düşünme, işleyiş ve davranış tarzına sahip olduğunuz bir tür zihinsel bozukluktur. Kişilik bozukluğu olan bir kişi, durumları ve insanları algılamakta veya ilişkilendirmekte zorlanır. Kişilik bozukluğu hastanın ilişkilerinde, sosyal aktivitelerinde, iş ve okulda önemli sorunlara ve sınırlamalara neden olur.
Bazı hastalar, kişilik bozukluğunun olduğunun farkında olamayabilir, çünkü düşünme ve davranış tarzı kendilerine son derece normal gelmektedir. Bu durumda hasta karşılaştığı zorluklar veya olumsuzluklar için başkalarını suçlayabilir.

Kişilik bozuklukları genellikle genç yaşlarda veya yetişkinlik döneminde başlar. Kişilik bozukluğunun birçok türü vardır. Bazı türleri kişinin yaşının ilerlemesiyle birlikte daha az görülmeye başlayabilir.

Kişilik, kim olduğumuzu tanımlamamız için hayati öneme sahiptir. Tutumlar, düşünceler, davranışlar ve ruh halleri de dahil olmak üzere benzersiz özelliklerin bir karışımını ve bu özellikleri diğer insanlarla ve çevremizdeki dünyayla olan ilişkilerimizde nasıl ifade ettiğimizi içerir. Bireyin kişiliğinin bazı özellikleri miras alınır, bazıları ise yaşam olayları ve deneyimleri ile şekillenir. Belirli kişilik özelliklerinin çok katı ve esnek olmaması durumunda bir kişilik bozukluğu gelişebilir.

Kişilik bozukluğu olan insanlar, toplumun normal veya normal olarak gördüklerinden daha farklı bir bakış açısında sahip olurlar. Kişilik bozukluğu olan kişilerde genel olarak zayıflık başa çıkma gibi beceriler sağlıklı ilişkilere oranla çok daha zor olur.

Kaygı bozukluğu problemi olan ve kontrol edemediğini bilenlerin aksine kişilik bozukluğu olan insanlar, genellikle bir sorun yaşadıklarının farkında değillerdir. Kontrol edecek bir şeyleri olduğuna inanmazlar. Kendilerinde bir sorun olduğuna inanmadıkları için kişilik bozukluğu olan insanlar genellikle tedaviye gerek duymazlar.
Kişilik bozuklukları, kendi grubunda yer alan şiddetli zihinsel bozuklukların arasında yaygın olandır. Kişilik bozukluğu madde kullanımı, duygu durum bozuklukları ( depresyon veya bipolar bozukluklar ) ve anksiyete bozuklukları gibi diğer akıl hastalıkları ile birlikte ortaya çıkabilir. Kişilik bozukluklarının çoğu ergenlik döneminde, kişiliğin gelişip olgunlaştığında ortaya çıkar.

Kişilik bozuklukları da kendi arasında gruplara ayrılabilir, bunlar;

A Kümesi (Eksantrik) Kişilik Bozuklukları
Paranoid Kişilik Bozukluğu
Paranoya bu bozukluğun simgesi olarak kabul edilmektedir. Paranoyak kişilik bozukluğu olan kişilerin sürekli güvensizlik duyma ve başkalarına karşı şüpheleri vardır. Başkalarının onları küçümseme, tehdit etmeye veya zarar vermeye çalıştığına inanırlar.

Şizoid Kişilik Bozukluğu
Bu gruba dahil olan insanlar insanlardan uzak durur ve sosyal ilişkilere karşı ilgisizdir. Genellikle yalnız etkinlikleri tercih ederler ve nadiren güçlü duygular yaşarlar.

Şizotipal Kişilik Bozukluğu
Bu grupta yer alan insanlar ise sıra dışı düşünme ve davranış şekli ile kendilerini belli ederler. Şizotipal kişilik bozukluğu olan insanlar garip inançlara sahip olabilir ve çoğu zaman batıl inançları vardır.

B Kümesi (Dramatik) Kişilik Bozuklukları
Bu bozuklukları olan insanlar dengesiz duygulara ve çarpık bir imaja sahiptir. Ayrıca, sık sık dürtüsel davranma eğilimindedirler. Bu bozukluklar şunları içerir:

Antisosyal Kişilik Bozukluğu
Bu bozukluğu olan insanlara "sosyopat" veya "psikopat" denir. Antisosyal kişilik bozukluğu başkalarına aldırış etmeme ve toplum kurallarına uymama ile ifade edilen sorumsuz ve agresif davranışlarla tanımlanır. Bu bozukluğu olan insanlar sıklıkla ciddi suçlar işler ve davranışları için pişmanlık duymazlar.

Sınırda Kişilik Bozukluğu
Bu bozukluk dengesiz ruh halleri, kötü benlik imajı, kaotik ilişkiler ve dürtüsel davranış (cinsel ilişki, madde kötüye kullanımı, aşırı harcama ve dikkatsiz davranışlar) ile tanımlanır.

Histriyonik Kişilik Bozukluğu
Sürekli dikkat çekmek
Aşırı duygusal, dramatik bir ruh halinde olma
Cinsel açıdan sürekli aktif
Başkaları tarafından kolayca etkilenme
Hızla değişen duygular
Fiziksel görünümden dolayı aşırı endişe duyma
İnsanlarla olan ilişkilerin gerçekte olduğundan daha yakın olduğunu düşünme
Narsisistik kişilik bozukluğu
Özel olduğuna ve diğerlerinden daha önemli olduğuna inanma
Güç, başarı ve çekiciliğin fantezileri
Başkalarının ihtiyaçlarını ve duygularını tanımama
Başarıları veya yetenekleri abartma
Sürekli övgü ve hayranlık beklentisi
Kibir
İnsanların yaptığı iyiliklerden faydalanma ve yalan söyleme
Başkalarını kıskanma ya da başkalar tarafından kıskanıldığını düşünme
Endişeli kişilik bozuklukları
Endişeli kişilik bozuklukları genellikle sürekli olarak korku ve endişeli bir ruh haliyle karakterize edilir. Önleyici kişilik bozukluğu, bağımlı kişilik bozukluğu ve obsesif-kompulsif kişilik bozukluğu vardır.

Çekingen kişilik bozukluğu
Eleştiri veya reddedilme korkusu
Yetersiz olduğunu düşünme
Çekici olmadığını hissetme
Kişilerarası temas gerektiren iş faaliyetlerinden kaçınma
Yabancılarla tanışmaktan korkma
Kişisel ilişkilerde aşırı utangaçlık
Onaylanmama, utanma veya alay edilme korkusu
Bağımlı kişilik bozukluğu
Başkalarına aşırı bağımlılık
Başkalarına karşı itaatkâr davranış
Yalnız kaldığında kendi bakımını sağlayamama
Kendisine güvenmek zorunda kalmaktan aşırı korkma
Özgüven eksikliği
Projeler başlatmak veya yapmakta zorluk çekmek
Yakın bir ilişki bittiğinde hemen akabinde yeni bir ilişkiye başlamak
Obsesif kompulsif kişilik bozukluğu
Detaylar, düzen ve kurallarla meşgul olma
Bir projeyi bitirememe duygusu
Aşırı mükemmeliyetçilik
İnsanların, görevlerin ve durumların kontrolünü elde tutma
İşe ya da projeye olan aşırı bağlılık nedeniyle arkadaşları ihmal etme
Kırık veya değersiz nesneleri atamama (eşya biriktirme)
Sert ve inatçı bir ruh hali
Ahlak, etik veya değerler konusunda esnek davranış sergileyememe
Para harcama üzerinde yanlış kontrol
Obsesif-kompulsif kişilik bozukluğu, bir tür anksiyete bozukluğu olan obsesif-kompulsif bozukluk ile aynı değildir.
Tanı Yöntemleri
Kişilik stilleri ile kişilik bozuklukları arasındaki farkı anlamak oldukça önemlidir. Utangaç olan veya tek başına vakit geçirmeyi seven birine, şizoid kişilik bozukluğu tanısı konulamaz. Kişilik stili ile kişilik bozukluğu arasındaki fark genellikle, aşağıdakiler de dahil olmak üzere belirli alanlarda kişinin kişilik fonksiyonunun değerlendirilmesiyle belirlenebilir;
İkili ilişkilerindeki tutumu
Duygusal davranışları
Kimliğinden haberdar olma
Gerçeklik bilinci
Davranış ve dürtü kontrolü
Kişilik bozukluğuna sahip kişilerdeki semptomlar tek tek araştırılır. Doktor tarafından hastanın öyküsü alınır ve fizik muayenesi gerçekleştirerek değerlendirmeye başlanır. Kişilik bozukluklarını teşhis etmek için özellikle yapılan bir laboratuvar testi bulunmamaktadır.
Fakat doktor tarafından şüphelenilen fiziki bir durum mevcutsa yüksek görüntüleme cihazlarından MR, Bilgisayarlı tomografi, kan alkol veya uyuşturucu testi gibi çeşitli testler isteyebilir.

Hastada görülen semptomlar için fiziksel bir sebep bulamazsa, doktor tarafından kişi bir psikiyatriste veya psikoloğa yönlendirebilir. Zihinsel hastalıkların erken teşhis edilmesi ve tedaviye erken başlanması hastalığın seyri açısından oldukça önemlidir.

Her kişilik bozukluğunun kendine özgü tanısal kriterleri vardır. Genellikle kişilik bozukluğunun teşhisinde, en az diğer iki semptomunda görülmesi gereklidir. Bunlar;

İnsanları ve olayları algılayış yorumlama şekli
Duygusal tepkilerin uygunluğu
İnsanlara veya ilişkilere yaklaşım şekli
Dürtülerin kontrolü gibi.