Cumhuriyetin ilanı, hukuksal olarak İkinci Dönem Türkiye Büyük Millet Meclisinin 29 Ekim 1923 günü gerçekleşen oturumunda Mustafa Kemal'in hazırladığı anayasa değişikliği teklifinin kabul edilmesiyle Türkiye Devleti'nin yönetim şeklinin cumhuriyet olarak belirlenmesidir.

Cumhuriyetin ilanı
Tarih
29 Ekim 1923 (98 yıl önce)
Saat
20.30[1] (yaklaşık)
Konum
Türkiye Büyük Millet Meclisi
Ankara, Türkiye
Diğer adı
29 Ekim 1339 tarihli ve 364 sayılı Kanun'un kabulü
Neden
Devletin şeklinin belirlenmesi gerekliliği
25 Ekim 1923'te Hükûmetin istifasıyla oluşan kabine bunalımı
Sonuç
Türkiye Cumhuriyeti'nin kurulması
Mustafa Kemal Paşa'nın oy birliğiyle reisicumhur seçilmesi
İsmet Paşa'ya başvekillik görevinin verilmesi
Daha geniş anlamıyla cumhuriyetin ilanı; Türk toplumunu çağdaşlaştırmayı amaçlayan Türk devriminin bir parçasıdır, diğer yenileşme ve reformların da önünü açan bir siyasal inkılap hareketidir.[2]

"29 Ekim 1339 (1923) tarih ve 364 sayılı Teşkilât-ı Esasîye Kanununun Bazı Mevaddının Tavzihan Tadiline Dair Kanun" ile 1921 Teşkilât-ı Esasîye Kanunu'nun altı maddesinde (1, 2, 4, 10, 11 ve 12. maddeler) değişiklik yapılmış; birinci maddesi şu şekilde değiştirilmiştir..


"Hâkimiyet, bilâkaydü şart Milletindir. İdare usûlü halkın mukadderatını bizzat ve bilfiil idare etmesi esasına müstenittir. Türkiye Devletinin şekl-i Hükûmeti, Cumhuriyettir."

Anayasanın diğer maddelerinde yapılan değişiklikler ile cumhurbaşkanlığı makamı oluşturulmuş; Cumhurbaşkanının Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından kendi üyeleri arasından seçileceği öngörülmüş; hükûmetin kuruluş usulü değiştirilmiştir. Hükûmetin kuruluş şeması bakımından meclis hükûmeti sisteminden vazgeçilerek parlamenter sisteme geçilmiştir.[3]


[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...]


(Alıntıdır)