Ekonomi politikası
 

Mustafa Kemal Atatürk, İzmir İktisat Kongresi ile sosyal liberalizme uygun bir karma ekonomi modelini inşa etmiş ve 1923'te başlayan model 1929'da Büyük Buhran'ın etkisiyle yerini devletçiliğe bırakmıştır. Atatürk, devletçiliğin Marksizm ile karıştırılmaması konusunda Medeni Bilgiler kitabında uyarıda bulunmuş ve "sosyalizm ilkesine dayanan kolektivizm ve komünizm" ile farklı olduklarını belirtmiştir.[19] Atatürk ve Mahmut Esat Bozkurt, Kemalizm'in ekonomik olarak bireyci, piyasacı olduğunu; devletin yalnızca gerektiğinde müdahale etmesi gerektiğini ve ekonominin gelişmesinin bireyin gelişmesi ile olduğunu söylemişlerdir.[20][21] Atatürk'ün devletçilik hakkındaki sözleri ise şunlardır:

"Devlet bireyin yerini alamaz, fakat, bireyin gelişme ve kalkınması için genel koşulları göz önünde bulundurmalıdır. Devlet eliyle yapılacak işler, bireyin büyük kâr getirmediğinden dolayı yapmayacağı işler veya millî çıkarlar için gerekli olan ekonomik işleri kapsar. Özgürlüklerin ve yurt bağımsızlığının sağlanması ve korunması ile iç işlerinin düzenlenmesi nasıl devletin görevi ise, devlet vatandaşların öğretimi, eğitimi, sağlığıyla ilgilenmek zorundadır. Devlet, memleketin asayiş ve savunması için yollarla, demir yolları ile, telgrafla, telefonla, memleketin hayvanlarıyla, her türlü taşıtlarıyla, milletin genel servetiyle yakından ilgilidir. Memleket yönetiminde ve savunmasında, bu saydıklarımız, toptan, tüfekten, her türlü silahtan daha önemlidir. (...) Özel çıkarlar çoğunlukla, genel çıkarlarla tezat halinde bulunur. Bir de, özel çıkarlar, en nihayet rekabete dayanır. Oysa, yalnız bununla ekonomik düzen kurulamaz. Bu kanıda olanlar kendilerini, bir serap karşısında, aldatılmaya terk edenlerdir. (...) Bir de, ferdin kişisel çalışmaları, ekonomik kalkınmanın esas kaynağı olarak kalmalıdır. Ferdin gelişimine mani olmamak bilhassa iktisadi sahadaki özgürlük ve teşebbüsler önünde devletin kendi faaliyeti ile bir engel yaratmaması demokrasi prensibinin önemli esasıdır."[22]

Üstelik Atatürk 1 Kasım 1937'deki açılış konuşmasında şunu da eklemiştir:

"Kesin zorunluluk olmadıkça piyasalara karışılmaz; bununla birlikte hiçbir piyasa da başı boş değildir."[23]


(Alıntıdır)