[AkGün]

Urolojik hastaliklar terimi, idrarin filtrelenmesi ve vucuttan disari tasinmasiyla ilgili cok cesitli kosullari tanimlar. Bu hastaliklar her yastan erkek, kadin ve cocugu etkileyebilir, ayrica vucudun cok ozel kisimlarini etkiler. Kadinlarda idrar yolunu, erkeklerde idrar yolunu veya ureme organlarini etkilerler. Urolojik hastaliklar, genitouriner sistemin farkli dogalari ve kokenleri olabilen patolojileridir. Urolojik yapidaki hastaliklar arasinda toksIk lezyonlar, yaralanmalar, enflamatuar sureclerin yani sira bobrekler, mesane, uretra, prostat, ureterler ve dis erkek genital organlarindaki patolojik degisIklikler bulunur. Istatistiklere gore son yillarda urolojik hastaliklarin sayisi yaklasIk % 20 artmistir.

Mesanede Gorulen Urolojik Hastaliklarin TedavisiUrolojik sistem hastaliklarinin teshisi ve tedavisi oncelikle hastaligin kendisine ve evresine baglidir. Ilk asamadaki standart teshis adimlari genellikle tibbi gecmisin (tibbi bilgiler) toplanmasi, ultrason, rontgen muayenesi ve laboratuvar testlerini (kan ve idrar testleri, flora uzerindeki lekeler, biyopsi, vb.) icerir. Teshis sonuclarina gore ilac veya cerrahi yontemle tedavi edilebilirler.



Mesanede Urolojik Hastaliklarin Tedavisi
Urolojik hastaliklar, kolayca ve hizli bir sekilde kronik bir forma donusup daha ciddi sonuclara yol acabilecekleri icin acil tibbi yardim gerektirir. Bu yuzden bu hastaliklarin tedavisi ve onlenebilmesi icin erken tani onemlidir. Mesanede urolojik hastaliklarin tedavisinde kullanilan yontemler vardir. Bu yontemler asagidaki gibidir:
Sistosel tedavisi
1 veya 2 derece sistosel, agir kaldirmaktan veya zorlamadan kacinma disinda hicbir tedavi gerektirmeyebilir. Orta derecede rahatsiz edici sistoseller icin, mesaneyi yerinde tutmak icin vajinaya bir peser yani rahim, vajina, mesane veya rektumu desteklemeye yardimci olmak icin vajinaya uyan plastik veya kaucuk bir cihaz takilabilir. Enfeksiyon ve ulseri onlemek icin bir peser duzenli olarak cikarilmali ve temizlenmelidir. Buyuk bir sistosel de ise, mesaneyi yeniden konumlandirmak icin ameliyat gerektirebilir. Ameliyat, tam bir iyilesme icin bir ila birkac gun ve dort ila alti hafta hastanede kalmayi gerektirir.


Interstisyel sistit (IC) tedavisi
Interstisyel sistiti tedavi etmenin bircok yolu vardir, ancak belirli tedavilere kimin en iyi yanit verecegini tahmin etmenin bir yolu yoktur. Bu hastaligin semptomlari daha siddetli hale gelebilir veya kaybolabilir. Belirtiler ortadan kalksa bile gunler, haftalar, aylar veya yillar sonra tekrar yeniden belirti gosterir. Interstisyel sistit icin uygulanan tedaviler vardir ve bunlar asagidaki gibidir:
Davranissal terapi
Yeterli miktarda su alindigindan emin olunmalidir ve buda ideal olarak gunde yaklasIk iki litre icilmesi anlamina gelir. Hicbir bilimsel kanit, IC’nin nedeni olarak diyet faktorlerini gostermese de, kahve, cikolata, gazli icecekler, asitli yiyecekler veya icecekler dahil olmak uzere potansiyel mesane tahris edicilerinden kacinmak semptomlari hafifletmeye yardimci olabilir. Ayrica stresi kontrol etmek de yardimci olabilir.


Ilac
Interstisyel sistit tedavisi icin ilaclar birincil tedavi seklidir. Bu hastalik icin ozel olarak onaylanmis tek ilac pentosan’dir. Pentosan, normal mesane astarini eski haline getirmeye yardimci olur, ancak ise yaramasi alti ayi bulabilir. Interstisyel sistit icin ozel olarak belirtilmeyen diger bazi ilaclar, steroid olmayan antiinflamatuar ilaclar (NSAID’ler), antihistaminikler ve antidepresanlar, ozellikle amitriptilin (Elavil) veya imipramin (Tofranil) dahil olmak uzere semptomlari azaltmaya yardimci olabilir. Fakat bu hastaligin tedavisi icin birden fazla ilaca ihtiyac duyulabilir.
Mesane yikama
Mesane yikama veya banyosu, belirli bir sure boyunca tutulmasi gereken heparin, pentosan veya dimetil sulfoksit (DMSO, RIMSO-50) dahil olmak uzere cesitli maddelerden birini iceren bir ilac karisimi ile doldurulur. Bu islem genellikle 10 20 dakika ve idrar yapmadan once uygulanmalidir. Bu tedavi, alti ila sekiz hafta boyunca bir veya iki haftada bir yapilir ve gerektiginde tekrarlanir. DMSO mesane duvarina gectigi icin dokuya daha etkin bir sekilde ulasarak iltihap ve agriyi azaltir. Ayni zamanda agriya ve acil veya sIk idrara cikma ihtiyacina neden olan kas spazmlarini onledigi gorulmektedir.


DMSO’nun yan etkileri, tedaviden sonra uc gune kadar surebilen sarimsak tadi ve kokusunu icerir. Mesane semptomlari, ilk tedavilerden sonra bir gun kadar gecici olarak kotulesebilir. Tam kan sayimi, bobrek ve karaciger fonksiyon testleri dahil olmak uzere kan testleri yilda iki kez yapilmalidir. Bir DMSO karisimi yapmak icin lokal anestezik gibi baska ilaclar da eklenebilir. Ek olarak, mesane instilasyonuna yonelik daha yeni bir yaklasim, heparin, lidokain ve sodyum bikarbonat karisiminin kullanilmasini icerir. Direkt olarak mesaneye asilandiginda, bu ilac kombinasyonu bir klinik arastirmaya katilan insanlarin cogunda idrar agrisini ve aciliyeti onemli olcude hafifletmistir.
Mesane siskinligi
Bu tedavi, bazi hastalarin sistoskopi isleminden sonra mesanenin tamamen siviyla dolduruldugu sirada daha iyi hissettikleri gozleminden kaynaklanmistir. Semptomlar genellikle siskinlikten bir veya iki gun sonra kotulesir, ancak islem oncesi seviyelere geri doner veya iki ila dort hafta sonra duzelir. Hic kimse bu tedavinin neden etkili oldugunu tam olarak bilmemektedir, ancak bir teori, siskinligin mesanenin agri sinyallerini iletmesine mudahale ederek mesane kapasitesini arttirmasidir. Ancak bu ideal bir tedavi degildir, sadece az sayida hastaya yardimci olur ve anestezi gerektirir.


Cerrahi
Interstisyel sistit icin tum cerrahi tedavilerin ongorulemeyen sonuclari vardir ve cogu saglik uzmani yalnizca son care olarak cerrahiye yonelir. Cerrahi prosedurleri asagidaki gibidir:
• Uretradan bir sistoskopun sokuldugu bir surec olan fulgurasyon ve Hunner ulserleri elektrik veya lazerle koagule edilir.
• Noromodulasyon veya sakral sinir koku uyarimi, sIkligi, aciliyeti ve agriyi hafifletmeye yardimci olmak icin sakral siniri uyarmayi iceren daha yeni bir tedavi secenegidir. Sirttaki ucuncu sakral sinir kokunun yanina deri altina kucuk bir elektrot yerlestirilir. Bir test stimulasyonu etkili ise, duzenli stimulasyonlar icin cildin altina kalici bir pil yerlestirilir. Bu bazi hastalarda cok yardimci olabilse de, sonuclar her zaman kalici degildir.
• Augmentasyon, mesanenin hasarli ve iltihapli kisimlarini cikararak, ince veya kalin bagirsak dokusu ile yeniden insa ederek mesaneyi buyuten cerrahi bir islemdir. Agri uzerindeki etki degisir ve interstisyel sistit, mesaneyi buyutmek icin kullanilan bagirsak dokusunda tekrarlayabilir.
Ayrica mesane sistektomi adi verilen bir prosedurle tamamen cikarilabilir. Ureterler daha sonra karin derisine acilan bir bagirsak bolumune baglanir. Idrar, stoma adi verilen acikliktan vucudun disindaki bir torbaya bosaltilir. Bir sistektominin bile interstisyel sistit semptomlarinin sona ermesini garanti etmedigini unutulmamalidir. Cunku bazi kadinlar yalanci agri ceker, bu yuzden once diger secenekler arastirilmalidir.


Mesanede Gorulen Urolojik Hastaliklarin TedavisiProteinuri tedavisi
Proteinuri tedavisi, hipertansiyon veya diyabetin kontrol edilmesiyle baslar. Diyabet hastalari sIk sIk kan sekeri seviyelerini olcmeli, diyabeti uygun sekilde yonetmek icin dengeli beslenmeli, egzersiz yapmali ve receteli ilaclari almalidir. Yuksek tansiyonu olanlara genellikle ACE (anjiyotensin donusturucu enzim) inhibitorleri veya durumu kontrol etmek icin anjiyotensin reseptor blokerleri (ARB’ler) adi verilen benzer bir ilac sinifi recete edilir. Bu ilaclar bobrekleri diger tansiyon ilaclarindan daha fazla korur. Bobrek fonksiyonu azalmis ve yuksek tansiyonu olan kisiler tansiyonlarini 130/80 mm Hg’nin altinda tutmaya calismalidir. Ulusal Bobrek Vakfi ayrica tuz ve protein aliminin sinirlandirilmasini onermektedir. Bir diyetisyene danismak, bobrek sagligi icin saglikli bir diyet plani gelistirmeye yardimci olabilir

Idrar Kacirma Tedavileri

Inkontinansi tedavi etmek icin cesitli tedaviler mevcuttur ve bunlar asagidaki gibidir:


Egzersizler


Kegel egzersizleri olarak bilinen pelvik taban egzersizleri, idrari mesanede daha uzun sure tutulabilmesi ve idrar yapmayi durdurmak icin kullanilan kaslari guclendirebilir. Kegel yapmak icin, birkac saniye idrar yapmayi birakmak icin kullanilan kaslar sIkilmali ve sonra gevsetilmelidir.
Ilaclar
Inkontinansi kontrol etmeye yardimci olmak icin cesitli ilaclar kullanilabilir. Bazi ilaclar mesane kaslarini gevseterek mesanenin tamamen bosalmasina yardimci olur, bazilari ise mesane kasilmalarini onlemeye yardimci olur. Ayrica sizintiyi azaltmak icin mesane ve uretradaki kaslari sIkilastirmak icinde ilaclar mevcuttur.
Biyolojik geri bildirim teknikleri
Bu teknikler, vucuttan gelen sinyallerin daha fazla farkina varmaya yardimci olabilir, boylece mesanedeki ve uretrardaki kaslar uzerinde daha fazla kontrol sahibi olmak mumkundur.
Pesser
Pesser mesane boynunu tutan vajinal bir eklentidir. Bu eklenti idrarin mesanede tutulmasina yardimci olmak icin uretrayi sIkistirabilir. Genellikle idrar yapmak icin peserin cikarilmasina gerek yoktur. Normal mesane kasilmalari genellikle idrari sIkismis uretra yoluyla disari atmaya zorlayabilir.
Cerrahi
Durum mesane pozisyonundaki bir degisIklik gibi fiziksel bir sorundan kaynaklaniyorsa, cerrahi idrar kacirmayi iyilestirebilir. Inkontinans icin genel cerrahi, artan basinc ataklari sirasinda kapatmaya yardimci olmak, siskin bir mesane veya uretrayi azaltmak ve onu sabitlemek icin uretranin altina bir aski yerlestirmeyi icerir. Hem hamilelik hem de dogum hasara neden olabileceginden, genellikle cocuk sahibi olmayi bitirene kadar ameliyat onerilmemektedir.


Mesanede Gorulen Urolojik Hastaliklarin TedavisiIdrar yolu enfeksiyonlarinin tedavisi


Idrar yolu enfeksiyonlarin cogu ciddi degildir ve antibiyotik ilaclarla kolayca tedavi edilebilirler. Bununla birlikte, bir idrar yolu enfeksiyonu kronik olabilir ve bazen tedaviden birkac hafta sonra tekrarlayabilir. Idrar yolu enfeksiyonu geciren kadinlarin yaklasIk yuzde 20’sinde bir kere daha tekrar gelistirme olasiligi vardir. Ayrica tedavi edilmeyen idrar yolu enfeksiyonlari, daha karmasIk saglik sorunlarina yol acabilir, bu yuzden goz ardi edilmemeleri gerekir. IYE ‘yi onlemek icin, bol sivi icilmeli, sIk idrara cikilmali ve C vitamini alinmalidir. Ayrica kizilcik, bakterilerin mesane duvarina yapismasini onler ve mesane enfeksiyonlarina karsi etkili bir caydirici olabilir. Tekrarlayan mesane enfeksiyonlari yasayan kadinlar, genellikle cinsel aktivite sirasinda ortaya cikan bakterilere sahiptir. Cinsel iliskiden hemen sonra alinan tek bir antibiyotik tablet ile profilaktik olarak tedavi, ek mesane enfeksiyonlarini onleyebilir.
Idrar retansiyonu tedavisi
Uriner retansiyon tedavisi, idrar retansiyonunu hafifletmek icin uretradan mesaneye bir Foley kateterinin yerlestirilmesini icerebilir. Kanali bir kateterin icinden gececek kadar genis acmak icin cesitli uretral dilatatorler kullanilabilir. Uretradaki bir tikanma nedeniyle bir kateter mesaneye ulasamiyorsa, bir suprapubik tup deriden, kasIk kemiginin uzerinden ve alt karin duvarindan dogrudan mesaneye yerlestirilebilir. Tup, durum sitoskopik bir prosedurle yonetilene kadar gecici drenaj saglar.
Mesane kanseri tedavisi
Mesane kanseri tedavisi, tumorun boyutuna ve evrelemesine baglidir. Erken evre tumorler icin, olagan tedavi, mesane tumorunun transuretral rezeksiyonudur; bu, biyopsi icin kanseri cikarmak ve kalan kanser hucrelerini kesmek veya yakmak icin uretra yoluyla ve mesaneye isIkli bir tupun sokuldugu bir prosedurdur. Kemoterapi ve immunoterapi, kanserin nuksetmesini onlemek icin de kullanilabilir. Asiri durumlarda, bir sistektomi veya mesanenin cikarilmasi yapilabilir.