6.3.7. Kapitülasyonlar
 

Yüz yıllardan beri yürürlükte olan ve 18.Yüz yıldan beri de Osmanlı Devletinin ekonomik bakımdan gelişmesini engelleyen kapitülasyonlar, idari ve yargı alanlarına da geçerek devletin bağımsızlığını zedeleyen bir unsur olmuştu. Devletin bağımsız olması ve kalkınabilmesi için kapitülasyonlardan kurtulması gerekiyordu. Atatürk İktisat Kongresi’nin açılışında yaptığı konuşmada “Siyasi ve askeri muzafferiyetler ne kadar büyük olursa olsunlar iktisadi muzafferiyetler ile tedviç edilemezler ise husule gelen zaferler payidar olamaz az zamanda söner. Bu itibarla en kuvveti ve parlak zaferimizin dahi temin edebildiği ve daha edebileceği semerât-ı nafıayı tespit için iktisadiyatımızın hâkimiyeti iktisadiyatımızın temin ve tarsin ve tevsii lazımdır. Fil hakika mazide ve bilhassa Tanzimat devrinden sonra ecnebi sermayesi memlekette müstesna bir mevkie malik oldu. Ve ilmi manasıyla denilebilir ki devlet ve hükümet ecnebi sermayesinin jandarmalığından başka bir şey yapmamıştır. Artık her medeni devlet gibi millet gibi yeni Türkiye dahi buna muvafakat edemez. Burasını esir ülkesi yaptıramaz” diyerek ekonomik bağımsızlığa verdikleri önemi ortaya koymuştur. Kapitülasyonlar konusunda sert tartışmalar yaşanmasına rağmen sağduyu egemen olmuş ve kapitülasyonların bütün sonuçlarıyla kaldırılması kabul edilmiştir.