[CeReN]

Doga, oldukca faydali olan bilesenlerle doludur. Sifali bitkilerde bulunan dogal urunlerin ozleri binlerce yildir tum dunyada geleneksel tipta kullanilmaktadir. Aci kavun (Momordica charantia), dunyanin tropik bolgelerinde yaygin olarak yayilis gosteren Cucurbitaceae familyasinin bir uyesi olup, halk hekimliginde diyabet tedavisi icin kullanilmistir. Ayrica meyvesi binlerce yildir sebze olarak kullanilmaktadir.

Aci Kavun Genel Bakis
Aci Kavun: Besin Degeri ve Kimyasal BilesimiAci kavun Fitokimyasallar, flavonoidler, triterpenler, saponinler, askorbik asit, steroidler, proteinler ve polisakkaritler icerir. Bu bitki geleneksel bir bitkisel ilactir, antidiyabetik, antelmintik, kontraseptif, antimalaryal, mushil, antihiperglisemik, antimutajenik, antiulser, antilipolitik, antifertilite gibi cesitli biyolojik, tibbi aktivitelere ve farmakolojik fonksiyonlara sahiptir. M. Charantia bitkisinin antiinflamatuar, antidiyabetik, antioksidan, immunomodulasyon, hepatoprotektif, antiviral, antibakteriyel, antitumor, antikanser aktiviteleri oldugu bildirilmistir.
Aci kavun Meyvesi ozel bir aci tada sahiptir, M. charantia’nin meyveler, asmalar, yapraklar ve hatta kokler gibi kisimlari dis agrisi, ishal ve diyabet gibi hastaliklarin tedavisi icin halk ilaci olarak kullanilmistir. Egzama, gut, sarilik, pnomoni, sedef hastaligi ve romatizma tedavisinde de kullanilir. Bu faydali etkiler, eski zamanlardan beri cesitli hastaliklari tedavi etmek icin kullanilan onemli fito-bilesen kaynaklari olan M. charantia’nin cesitli biyoaktif bilesenlerine atfedilir.
Ozellikle son yillarda aci kavun iceren arastirma sonuclari cesitli yonleriyle bu meyveyi incelemektedir. Bu arastirma sonuclari M. Charantia bitkisinden maksiumum duzyde faydalanabilmek icin biyolojik aktivitelerine daha fazla dikkat cekmektedir ve boylelikle kapsamli bir bakis acisi saglamaktadir. Bu arastirmalar ile aci kavunun biyoaktif bilesIk kaynagi olma potansiyeli ve farkli hastaliklarin kontrolunde rolu acisindan sundugu faydalarin gozden gecirilmesine odaklanilmaktadir.



Aci Kavun Nasil Bir Bitkidir?
Aci kavun (Momordica charantiaL.) yaygin olarak aci kavun olarak adlandirilan, ayni zamanda aci kabak, aci elma, aci kabak, balsam-armut olarak da bilinir, Cucurbitaceae familyasina aittir. Cesitli saglik yararlari icin deger verilen Asya ve Afrika’nin tropikal ve subtropikal bolgelerinde bulunan bir bitkidir. Bu geleneksel tropik bitkinin farmakolojik aktiviteleri ve icerdigi biyoaktif bilesIkler nedeniyle besleyici ozellikleri nedeniyle caglar boyunca tedavi edici etkileri oldugu iddia edilmistir. Bazilari guclu biyolojik etkilere sahip olan bircok biyoaktif bilesigin varligi, bu bitki tum dunyada halk hekimliginde farkli patolojilerin tedavisi icin kullanilmaktadir. Diyabet, kanser, hipertansiyon, obezite, bakteriyel ve viral enfeksiyonlar ve hatta AIDS gibi cok cesitli tibbi uygulamalarda kullanilmistir.
Ayrica, sarilik durumlarda ve karaciger ya da sindirim sistemi [bir hastaligin, kronik ates karsisinda, agri tedavisi icin kullanilmistir. Turk geleneksel tibbinda, aci kavunun olgun meyvelerinden elde edilen, guneste isitilan zeytinyaginda yumusatilan yag, bal ile birlestirilerek mide ulserlerinin onlenmesi ve iyilesmesi icin kullanilmistir. Afrika halk tibbinda esas olarak solucan enfeksiyonlari, iltihaplanma, ates, frengi, romatizma ve cilt hastaliklari icin kullanilir.
Momordica charantiaL., dunya capinda yaygin olarak yetistirilen bir tibbi bitkidir. Bu bitkinin tum kisimlari anti-inflamatuar, antidiyabetik, antikanser, hipotansif, anti-obezite, antimikrobiyal, antihiperlipidemik, antioksidan, immunomodulator, antelmintik, noro-koruyucu ve hem in vitro hem de in vivo hepato-koruyucu ozellikleri iceren onemli tibbi ozelliklere sahiptir.

Aci Kavun Besin Degeri ve Kimyasal Bilesimi
Aci kavun (Momordica charantia) bircok ulkenin tropikal ve subtropikal bolgelerinde yetistirilen, essiz aci tadi olan otsu bir sifali bitkidir. Aci tadi nedeniyle insanlar tarafindan atilan sebzelerden biri olmasina ragmen doganin en degerli hediyelerinden biridir. Meyve de dahil olmak uzere bitkinin tum kisimlari, esas olarak uc pentasIklik triterpen, momordicinin, momordicin ve momordicilin varligindan dolayi cok aci bir tada sahiptir. Lipidler, lif, protein, karbonhidratlar, kalsiyum, sodyum, potasyum, demir, manganez, bakir, fosfor ve vitaminler icerir. Ayrica fitokimyasallar, vitaminler, antioksidanlar ve biyoaktif kimyasallar icerir.
Aci Kavun: Besin Degeri ve Kimyasal BilesimiAntioksidanlar, flavonoidler, fitosteroller ve saponinler gibi sagliga faydali bilesIklerde yuksek bir bitkidir. Antik caglardan beri farkli ulkelerde geleneksel olarak halk ilaci olarak kullanilmaktadir. Meyvelerin C vitamini, A ve P, tiamin, riboflavin, niasin ve %93.2 su icerigine sahip mineraller icerdigi, protein ve lipidlerin kuru agirliginin sirasiyla %18.02 ve %0.76’sini olusturdugu bildirilmektedir. Tohumlari ayni zamanda iyi bir lipid, coklu doymamis yag asitleri ve konjuge linolenik asit kaynagidir.
Aci kavun, anti-kanser, anti-mikrobiyal, anti-inflamatuar ve anti-diyabetik ozelliklerle iliskilendirilmistir. Aci kabak meyvesinin tibbi degerleri, antioksidan gorevi goren yuksek fenolik icerigiyle baglantilidir. Fenolik asitler, kumarinler, ligninler, tanenler, lignanlar ve flavonoidler iceren fenolik bilesIkler bitkide bol miktarda bulunan ikincil metabolitler arasindadir.
M. Charantia ayni zamanda, dogrudan reaktif oksijen turleri uzerinde etki ederek ve endojen savunma sistemlerini aktive ederek oksidatif hasardan koruyabilen biyolojik aktivitesi ile iyi bir fenolik bilesIk kaynagidir. M. charantiaPolifenoller, fenolik asitler, flavonoidler, ucucu yaglar, yagli asitler, amino asitler, lektinler, steroller ve saponinler, tokoferoller, monoterpenleri, seskuiterpen olarak fenilpropanoid ve diger biyolojik olarak aktif bilesIklerin, iceren, onun ana fitokimyasal bilesenleri baglidir. Cucurbitane tipi triterpenoidler, cucurbitane tipi triterpen glikozitler ve meyvelerde, tohumlarda, koklerde, yapraklarda ve asmalarda bulunan bazi proteinler de bulunur.
En yaygin kimyasal bilesenler, cucurbitane tipi triterpenoidlerdir. M. Charantia kukurbitan tipi triterpenoidlerin bir sonucudur: kukurbitasinler, momordisinler I ve II ve triterpen glikozitler: baslica anti-inflamatuar ve anti-diyabetik olmak uzere genis bir biyolojik aktivite yelpazesi sergileyen momordikozitler.
Aci kavun zengin fitokimyasallar iceren boyle bir ornektir ve farkli hastaliklara karsi korunmak icin diyet rejimlerinde etkili bir ajandir. Bircok ulkede sebze olarak kullanilmaktadir, ancak cok eski zamanlardan beri, ornegin antioksidan, antiinflamatuar, antimikrobiyal, antidiyabetik, antiobezite, antiulser, antikanser, hipotansif gibi cok cesitli farmakolojik aktiviteleri iceren sayisiz rahatsizligin uygulanmasi icin de kullanilmaktadir.
Dunya nufusunun cogunlugunun geleneksel halk ilaclari urunlerini endustriyel urunlere tercih ettigi bilinmektedir. Bitkisel tibbi urunlere olan ilginin artmasinin ana nedenlerinden biri, dogal urunlerin daha az toksIk olarak kabul edilmesidir, ancak bu genellikle yanlis bir algidir. Saglik problemlerinde, dogal urunlerden elde edilen bitkisel kokenli bircok bilesen, tek basina veya karisimlar halinde takviye gorevi gorme potansiyeline sahiptir. Sinerjik etki nedeniyle, bircok aktif bilesIk, bitkisel bir preparat olarak verildiginde tek basina verebileceklerinden cok daha yuksek terapotik potansiyele sahip olabilir.
Enflamatuar, losemik, diyabetik, mutajenik, mikobakteriyel, mikrobiyal, tumor, ulser, afrodizyak, viral, buzucu, gaz giderici, sitotoksIk, hormonal, depuratif, hipotansif, immuno-uyarici vb. gibi farkli hastaliklar icin faydalidir. Aci kavun, iyi tedavi edici degerlere sahip en onemli sifali bitkidir. Terapotik onemi aci kavunu, geleneksel olarak unlu bir meyve haline getirmektedir. Antikanser, antiviral, antidiyabetik, antiinflamatuar, bagisIklik uyarici ve kolesterol dusurucu ozelliklere sahiptir. Bircok fenolik bilesIk icerir, bu nedenle antioksidan ve antimutajen ozelliklere sahiptir. Meyvesi, yapraklari, govdesi ve kokleri, hiperlipidemi, sindirim bozukluklari, mikrobiyal enfeksiyon ve adet sorunlari gibi bircok hastaligin tedavisinde kullanilmaktadir. BagisIklik sistemini guclendirebilen antiviral ve antikanserojenik ozelliklere sahiptir.
Biyoaktivitelerinin arastirilmasi aci kavunun ayrica tohumlarda, yapraklarda ve meyvelerde bulunan alfa ve beta-momorcharin proteinleri ile anti-HIV aktivitesini ifade ettigi gostermektedir. M. charantia kullanimi hizla yayilmis olmasina ragmen, aci kavunun gida ve tibbi alanlarda uygulanmasi henuz ilk isleme asamalarindadir. Ve gunumuzde saglik yararlari hala tam olarak kullanilmaktan uzaktir. Cok sayida saglik islevi nedeniyle bitki, tumor tedavisinde, kan sekerini dusurmede ve klinik uygulamalarin diger yonlerinde, guvenligi saglama onculu altinda genis beklentilerle kullanilabilir.

ALİNTİ ~